Een zwart weekend voor de Nederlandse diplomatie

Merkel en Hollande trapten er niet in. Merkel zei dat Turkse ministers welkom waren in Duitsland mits zij zich maar aan de regels houden. Turkse ministers konden zowel Duitsland als Frankrijk bezoeken.

In Nederland rook Erdogan zijn kans. Hij vertelde iedereen die het maar wilde horen dat zijn minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu zaterdag in Rotterdam Turkse staatsburgers zou toespreken. Met de term Turkse staatsburgers kreeg hij in ons land iedereen op de kast omdat het hier natuurlijk in de eerste plaats Nederlanders betreft die een dubbele nationaliteit bezitten.

De dilemma’s stapelden zich in Den Haag op. Onze arme Minister President moest tijdens een toch al vermoeiende campagne bliksemsnel beslissingen nemen in overleg met zijn minister van Buitenlandse Zaken Koenders, vice-premier Asscher en de burgemeester van Rotterdam. De uitkomst van het beraad was dat vertegenwoordigers van de AK Partij wel welkom waren maar ministers van de Turkse regering niet. Op deze wijze probeerde Den Haag kenbaar te maken dat men niet gediend was van de Turkse gewoonte om Nederlandse staatsburgers aan te spreken met hun Turkse nationaliteit.

Curieuze oplossing

Wie deze oplossing heeft bedacht weet ik niet maar het was internationaal rechtelijk curieus. Turkije is een NAVO bondgenoot en het is nog nooit voorgekomen dat ministers van zo'n land de toegang tot ons land is ontzegd.

Er werd dan ook een ander argument bedacht dat juridisch gezien meer kans van slagen leek te hebben. De burgemeester van Rotterdam kan een bijeenkomst verbieden als er kans is dat de openbare orde niet kan worden gehandhaafd. Aangezien de Turkse gemeenschap in Nederland tot op het bot verdeeld is, was dat geen gek idee. Probleem was dat ook dit argument uiteindelijk juridisch onhoudbaar is - een soortgelijke zaak rond Geert Wilders bewees dat.

Een diplomatieke rel was geboren. Erdogan besloot daarop om nog meer olie op het vuur te gooien. Hij gooide er een ridicule Godwin uit dat Den Haag fascistisch en Nazistisch handelde en hij stuurde zijn minister van Familiezaken naar Duitsland om een poging te wagen om het consulaat in Nederland per auto te bereiken. Dat plan lukte en inmiddels was de Turkse gemeenschap geïnstrueerd om te demonstreren. Pas na urenlange onderhandelingen kon de minister worden teruggestuurd naar Duitsland en veegde de ME de Turkse demonstranten uiteen.

Erdogan als winnaar

Erdogan heeft op alle fronten gewonnen. Turken wereldwijd stellen vast dat in Nederland alleen de tegenstemmers van het referendum hun zaak konden bepleiten. De kans dat een meerderheid ja stemt in Turkije is groter dan ooit. Erdogan zag ook dat de EU en NAVO zich doodstil hielden. Nederland stond alleen.

Het kabinet hoopt dat electorale schade voor de regeringspartijen is afgewend door de resolute weigering om de Turkse minister toe te laten. Dat valt echter nog te bezien. De beelden op tv van de Turkse gemeenschap die 'Allahu Akbar' schreeuwen en driftig zwaaien met rode vlaggen zal door de Nederlandse kiezer niet worden ervaren als een bewijs van de vitaliteit van de multiculturele samenleving. De PVV en DENK hebben electoraal dit weekend goede zaken gedaan.

Was er een alternatief? Indien Casuvoglu in een vroeg stadium was toegestaan om in een klein gezelschap zijn verhaal te houden, had Erdogan minder kans gehad om het referendum in eigen land te winnen. De ophef in Nederland was dan veel minder geweest waardoor de electorale schade misschien uiteindelijk was meegevallen hoewel Wilders in dat geval nog veel meer stampei zou hebben gemaakt. Het kabinet zat aan alle kanten vast en Erdogan heeft dat gegeven vaardig uitgebuit.

Hoe het ook zij, Den Haag heeft nationale electorale belangen laten prevaleren. Op deze wijze heeft zij Turkije in een win-win situatie gebracht en ons land geïsoleerd in EU en NAVO verband. Europese kranten spreken steun uit voor Nederland maar Franse en Duitse diplomaten houden zich vanwege de kwetsbare vluchtelingendeal muisstil.

Het meest betreurenswaardige van alles is dat Erdogan nu nog meer in het Russische kamp verzeild raakt en dat de Nederlandse regering daar ongewild aan heeft bijgedragen. Het was een zwart weekend voor de Nederlandse diplomatie.

Arend Jan Boekestijn is commentator bij Dit is de Dag