Van welvaartsstaat naar oorlogsmachine: kritiek op de NAVO-norm groeit

Een economisch luchtkasteel

Volgens financieel onderzoeksjournalist Arno Wellens is de NAVO-norm economisch onhaalbaar. "Als landen als Polen nu al worstelen om 4 procent te halen, dan is 5 procent een economisch luchtkasteel. Zelfs als je het geld hebt, bestaan er simpelweg niet genoeg wapens. Ik heb wapenfabrikanten gebeld. Ze moesten lachen: de productiecapaciteit is er niet."

Daarnaast waarschuwt Wellens voor wat hij noemt 'netwerkcorruptie' rond het Europese defensiegeld. "Het Europese Defensiefonds gaf 40 miljoen euro aan een partijgenoot van D66-minister Kajsa Ollongren, iemand zonder enige defensie-expertise. Daarna kreeg Ollongren van diezelfde persoon een lucratief adviseursbaantje. Dat is pure vriendjespolitiek."

Retoriek van herbewapening

Hoogleraar Ewald Engelen noemt het pleidooi voor herbewapening retorisch bedrog. "Europa heeft de afgelopen twintig jaar al meer dan 3.000 miljard uitgegeven aan defensie. We doen alsof we weerloos zijn, maar dat klopt niet. Daarnaast wordt nu wetgeving voorbereid die grondrechten schendt, zoals de Wet op de Defensiegereedheid."

Deze wet, waarover binnenkort wordt gedebatteerd, maakt het mogelijk om persoonsgegevens zoals religie, seksuele voorkeur en politieke affiliatie te verzamelen en te delen met NAVO-partners, zonder voorafgaande toetsing door een rechter. "Wat mij zorgen baart", zegt Engelen, "is niet alleen de inhoud, maar het ontbreken van bredere tegenspraak, ook buiten het parlement. We voeren fundamenteel beleid door zonder publiek debat." SP-leider Jimmy Dijk deelt die zorg: "Er is geen afweging gemaakt. De NAVO-norm wordt omarmd zonder analyse van de werkelijke dreiging. En intussen bezuinigen we op zorg, onderwijs en sociale zekerheid, de pijlers van onze welvaartsstaat."

Poetin als schrikbeeld

Ruslandkenner Gijs Kessler erkent dat er een risico is met Poetin aan de macht, maar noemt de dreigingsretoriek overdreven. "Het rapport waar Rutte zich op baseert zegt alleen dat Rusland mogelijk in 2030 militair gereed is voor een aanval. Niet dat ze dat ook daadwerkelijk gaan doen. Die nuance ontbreekt in het publieke discours."

De uitzending eindigde met een duidelijke conclusie: deze militaire koers is economisch onhoudbaar, strategisch twijfelachtig en maatschappelijk ontwrichtend. "Een weerbare samenleving bestaat alleen als mensen elkaar vertrouwen", aldus Marianne Zwagerman. "Zonder vertrouwen is zelfs het sterkste leger zinloos."