Voormalig TIB-toezichthouder Bert Hubert: “Regering wil alsnog een sleepwet”

De inlichtingendiensten gaan niet ongericht hele wijken afluisteren, er wordt alleen heel gericht getapt. En er komt een extra strenge toezichthouder, de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB). Die moet alle operaties van de geheime diensten vooraf goedkeuren. Dit waren toezeggingen die de regering in 2018 deed toen de Nederlandse bevolking door middel van een raadgevend referendum de nieuwe WIV, de zogenoemde sleepwet, afkeurde. De regering zei toen: we doen het toch, maar er komen extra waarborgen om de privacy van de burgers niet onnodig te schenden. Van een echte sleepwet was volgens de overheid dan ook geen sprake.

Meer bevoegdheden, minder toezicht

Nu wil de regering een aantal belangrijke wijzigingen aanbrengen in de wet. “De wereld is veranderd”, vertellen de geheime diensten tegen Argos. Zij zien dat bepaalde landen voortdurend bezig zijn met digitale spionage. “Als een veiligheidslek ontdekt wordt door Russische hackers, duurt het soms maar drie uur totdat er een aanval komt. We moeten supersnel kunnen acteren. Maar de wettelijke procedures werken traag. Als wij actie willen ondernemen, kan het wel twee weken duren voordat we het groene licht krijgen”.

In tegenstelling tot vier jaar geleden, toen er een groot maatschappelijk debat gevoerd werd over de sleepwet, lijkt het nu vrij stil rondom de nieuwe inlichtingenwet. Achter de schermen wordt er echter wel degelijk heftig gediscussieerd en dat is niet zonder reden. In het nieuwe wetsvoorstel worden namelijk veel van de toezeggingen die de overheid eerder deed om burgers te beschermen teruggedraaid. Er is sprake van “uitbreiden van bevoegdheden en terugdraaien van het toezicht”, stelt voormalig TIB-toezichthouder Bert Hubert, “de regering wil alsnog een sleepwet.” Hubert stapte onlangs op, omdat hij het nieuwe plan “echt te ver” vindt gaan, zegt hij tegen Argos.

Loze beloftes

Cybersecurity-expert Paul Pols, voormalig staflid van de TIB, stelt ook dat het met de nieuwe WIV mogelijk wordt zicht te krijgen op het internetverkeer van miljoenen burgers. Pols is voorzichtiger in zijn woordkeus; hij aarzelt over term ‘sleepwet.’. “Voor mij betekent slepen het ongericht binnenhalen van grote hoeveelheden internetverkeer om dan eens te gaan kijken of daar wat interessants tussen zit. En op basis van de huidige WIV mag dat niet zomaar.” Pols stelt wél dat de wetswijziging regelrecht ingaat tegen de eerdere toezeggingen van de overheid, zoals de belofte van toenmalig minister Plasterk. Deze stelde dat het aftappen van hele wijken uitgesloten was. Dat blijken nu loze woorden. Pols: “Met die nieuwe bevoegdheid om internetverkeer te gaan verkennen kunnen geheime diensten ongericht grote hoeveelheden internetverkeer binnenhalen."

Naar alle waarschijnlijkheid wordt de vernieuwde inlichtingenwet dit najaar aangenomen door de Tweede Kamer