CDA-hegemonie zorgt voor politieke rel in Tubbergen

Tubbergen is van oudsher een CDA-gemeente. Bij de laatste verkiezingen in 2018 vergrootte de partij haar absolute meerderheid met twee zetels door twaalf van de negentien raadszetels te veroveren. Toch zocht het CDA daarna de samenwerking met de andere partijen. “Het was de bedoeling om de macht te delen”, legt verslaggever Wim Goorhuis van Tubantia uit in onze reportage.

Na de verkiezingen vormt CDA samen met Gemeentebelangen/VVD het college van burgemeester en wethouders. Ook de partij Dorpen Centraal steunt het college. In plaats van een coalitieakkoord schrijven ze een maatschappelijk akkoord, een akkoord tussen raad, college en maatschappelijke organisaties. Het streven is om voor iedere beslissing zoveel mogelijk draagvlak te krijgen.

Typisch Nederlands

Dat het CDA in Tubbergen ondanks de absolute meerderheid toch de samenwerking met andere partijen zoekt, is typisch Nederlands. “Het idee van regeren met meerderheden maakt ons nerveus”, zegt hoogleraar Lokaal Bestuur Klaartje Peters aan de Universiteit Maastricht.

In Nederland is Tubbergen één van slechts drie gemeenten waar één partij de meerderheid heeft. In de Brabantse gemeente Reusel-de Mierden en in Twenterand heeft een lokale partij meer dan de helft van de zetels.

In bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk is het veel gebruikelijker dat één partij de macht heeft, daar zijn coalities ongebruikelijk, vervolgt Peters. “In Nederland willen we graag in consensus besturen. En je zou kunnen zeggen dat ze dat in Tubbergen fataal is geworden.”

Gemeentehuis is splijtzwam

Plannen voor een nieuw gemeentehuis zorgt er in Tubbergen voor dat de samenwerking tussen CDA en de andere partijen uit elkaar valt. “Het gemeentehuis is echt aan vervanging toe. Het is een betonnen bunker, het gas vliegt er door”, vertelt verslaggever Goorhuis. Alle politieke partijen zijn het erover eens dat er een nieuw energiezuiniger gemeentehuis moet komen.

Het college van burgemeester en wethouders, waar het CDA dus de hofleverancier van is, komt met een ambitieus plan: het Glashoes. Dit ‘glazen huis’ is een multifunctioneel centrum, waar naast het gemeentehuis ook de vele dorpsverenigingen een plekje krijgen. Het Glashoes is met een geschat prijskaartje van 11 miljoen euro het duurste project ooit voor de gemeente Tubbergen.

Reuring

Maar het plan voor het Glashoes is controversieel, alleen het CDA steunt het. De andere partijen willen dat er naar een alternatief plan gekeken wordt. Dit alternatieve plan gaat uit van een gecombineerd hotel en gemeentehuis. De partijen vinden dat zo’n hotel de benodigde reuring voor Tubbergen brengt, die een multifunctioneel centrum niet zou brengen. De andere partijen zijn woest dat het CDA het hotelplan niet wil onderzoeken.

Wanneer er in april dit jaar over het Glashoes gestemd wordt, barst de politieke bom. Het CDA stemt als enige partij voor , en de andere partijen voelen zich besodemieterd. Zij hebben het gevoel er voor niets bij te zitten en wijzen op het maatschappelijk akkoord, dat zoveel mogelijk draagvlak voor beslissingen vereist.

Alexander Plegt van Dorpen Centraal is witheet. “Ik voel me de afgelopen jaren genegeerd. Ik wil geen onderdeel zijn van een coalitie die dit soort besluiten neemt.” Nadat zijn partij uit de coalitie stapte, volgt ook de andere coalitiepartner Gemeentebelangen/VVD. “De andere partijen vonden het een staaltje machtspolitiek van het CDA”, legt Goorhuis uit.

Referendum

Maar na het opbreken van de coalitie komt het CDA toch met een draai. Na alle commotie stemmen ze in juli in met een onderzoek naar alternatieven voor het Glashoes. Bovendien komt een nieuwe partijloze wethouder in het college, om de andere partijen meer bij de besluitvorming te betrekken.

Toch zal er uiteindelijk een beslissing moeten komen over het gemeentehuis. Volgens hoogleraar Lokaal Bestuur Peters leent deze kwestie zich uitstekend voor een gemeentelijk referendum. Een referendum is in gemeenten nog steeds mogelijk, ook nadat de optie op landelijk niveau is afgeschaft. “Leg die vraag maar eens op tafel. Dan weet je wat de bevolking wil, en ze hadden aan de start van de raadsperiode juist gezegd dat ze burgers wilden betrekken.”