Geschiedenis
VPRO

Maarten Tromp, de zeeheld die op Louis van Gaal leek

foto: Atlas Contact
  1. Nieuwschevron right
  2. Maarten Tromp, de zeeheld die op Louis van Gaal leek

Een vergeten en ogenschijnlijk vlekkeloze zeeheld uit de Gouden Eeuw die ook nog eens op Louis van Gaal leek: Maarten Tromp versloeg met een kaboutervlootje een enorme Spaanse overmacht. Het geheim achter zijn succes? ''Teamplay'', vertelt historicus Luc Panhuysen in OVT.

Meteen luisteren: Luc Panhuysen over zeeheld Maarten Tromp

Michiel de Ruyter is voor velen de bekende zeeheld die in de zeventiende eeuw de Engelsen versloeg. Minder bekend is zijn voorganger Maarten Tromp, die Nederland tegen het einde van de Tachtigjarige Oorlog redde van een nieuwe Spaanse invasie door de Spanjaarden op zee verpletterend te verslaan. Een schaakspeler, zo omschrijft historicus Luc Panhuysen hem in OVT. In zijn boek Het monsterschip. Maarten Tromp en de armada van 1639 beschrijft hij de ogenschijnlijk vlekkeloze zeeheld uit de inmiddels even voorbeeldige als verguisde Gouden Eeuw.

''Op het land ging de oorlog min of meer op rolletjes. Maar de Spanjaarden waren slim, er kwam een nieuw elan ter zee.'' Eind 1637 werd Tromp op pad gestuurd om de Spaanse troepen tegen te houden.

Louis van Gaal

Ogenschijnlijk had Tromp geen kans tegen de enorme Spaanse overmacht. Hoe lukte het hem dan wel om een zege te boeken? In de organisatie van Tromp had je een strakke organisatie die moest lopen, vertelt Luc Panhuysen. Een vergelijking met Louis van Gaal is geslaagd: ''Waar Tromp heel erg op Van Gaal leek, is dat hij het ook van teamplay moest hebben. Een organisatie die loopt met geen ruimte en begrip voor vedettes. En iedereen houdt zich aan het plan. Alleen zo krijg je een geoliede machinerie.'' Waar hij niet op Van Gaal leek is zijn bescheidenheid, legt Panhuysen uit. ''Tromp was zich bewust van zijn feilbaarheid. Hij kon leren van zijn fouten.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Schaakspeler

De gehele overwinning op de Spanjaarden is natuurlijk complexer, benadrukt Panhuysen. ''Tromp had zijn zeventien kapiteins geïnstrueerd om keurig in een rij te varen, alsof ze een monsterschip waren. De Spaanse admiraal zat nog heel erg in de traditie van de grote Spaanse admiraals. Met een overmacht van 67 schepen wilde hij als een ridder te paard Tromp voor zichzelf. De Nederlanders waren zo goed getraind dat ze niks van dat Spaans schip overlieten.''

Dat was de eerste slag. De armada kon niks meer doen en moest de dichtstbijzijnde haven bereiken. Dat was in Engeland, waar de Engelsen in beeld kwamen. ''Uiteindelijk heeft Tromp als een schaakspeler het hele spel met liegen en toneelspelen tot een goed einde gebracht. Het resultaat was er op 21 oktober 1693, de Nederlanders hadden met opgestroopte mouwen weinig van de armada overgelaten.''

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.

Ster advertentie
Ster advertentie