Het oudste Indische kookboek Kokki Bitja uit 1843 is vertaald in het Nederlands
- Nieuws
- Het oudste Indische kookboek Kokki Bitja uit 1843 is vertaald in het Nederlands
Marjolein Kokosky Deforchaux Kelderman was jarenlang boekverkoopster en runt samen met haar man een Indisch afhaalrestaurant in Rotterdam. Zeven jaar geleden raakte ze gefascineerd door het oudste Indische kookboek: Kokki Bitja, uitgegeven in 1843. Haar zoektocht naar de oorsprong van dit boek leidde tot een diepgaande reis door taal, koloniale geschiedenis en culinaire tradities. Dit resulteerde in haar eigen boek over Kokki Bitja.
Video niet beschikbaar
Het oorspronkelijke kookboek bevat 215 recepten, geschreven in het Pasar-Maleis, de omgangstaal die in het 19e-eeuwse Batavia veel werd gesproken, maar inmiddels is verdwenen. Kelderman vertaalde alle recepten naar het Nederlands, al zijn ze niet allemaal even geschikt meer voor de moderne keuken. "Zoek een vet konijn uit, eentje van middelbare leeftijd, snijd hem in stukken en zeef het bloed", luidt een van de instructies.
De recepten zijn volgens Kelderman geschreven door verschillende vrouwen, wat je merkt aan de uiteenlopende toon en stijl. De één is heel eenvoudig, de ander juist heel gedetailleerd: "Bakken, maar niet te hard, want dan brandt het aan en dan is het niet meer lekker."
Mevrouw Cornelia
Opvallend is dat het boek wordt toegeschreven aan ene nonna Cornelia, die volgens Kelderman nooit heeft bestaan. "Waarschijnlijk was het een marketingtruc van de uitgever", vertelt ze. In latere drukken dook zelfs een portret op en kwam mevrouw Cornelia aan het woord in het voorwoord. Later 'overleed' de fictieve vrouw: "Er werd een overlijdensbericht gepubliceerd in Nederlandse kranten."
Geschiedenis
Kelderman gebruikte de recepten niet alleen als naslagwerk, "maar als prisma om de geschiedenis van Nederlands-Indië en de Indische keuken te laten zien." In de ingrediënten, de taal en de namen van de gerechten is de geschiedenis volgens haar voelbaar.
Opvallend
Als eigenaar van een Indisch afhaalrestaurant is Kelderman goed bekend met de Indische keuken, maar toch kwam ze nog verrassingen tegen. "Zo bevat het boek een recept voor gado gado, maar dan zonder pinda’s, iets wat vandaag ondenkbaar lijkt. Pinda’s werden toen blijkbaar nog nauwelijks gebruikt. Wel worden kimironoten genoemd, maar die waren behoorlijk kostbaar."
Download de NPO Radio 1-app
Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.