Het sterven verleerd in 'Het uur van onze dood'

Frequin doet zelf veel onderzoek naar de dood. Voor Halloween, Allerzielen en Allerheiligen praatte OVT-presentator Jos Palm in de podcast Het Laatste Woord met Frequin over het klassieke boek Het uur van onze dood van Philippe Ariès.

Van doodsregisseur naar verstopt in een kist

Sanne Frequin denkt dat we juist in deze tijd iets hebben aan dit boek. Ariès begint zijn analyse bij de middeleeuwen, toen sterven nog een kunst was. Het was 'een ritueel waar de stervende zelf de regisseur van is', zegt Frequin. Er waren allerlei regels over hoe de familie zich moest gedragen aan het sterfbed. Rond de dertiende eeuw merkt Ariès een verandering op: de dood verdwijnt uit zicht, wordt verstopt. De lijkwade doet zijn intrede en overledenen worden verborgen in een kist.

Ook tijdens corona een andere omgang met de dood

Frequin ziet ook de laatste tijd een omslagpunt in de omgang met de dood, in de vorm van een medicalisering: het wordt steeds medischer. In de middeleeuwen ging de kerk zich de dood als het ware toe-eigenen, tegenwoordig ligt de regie over het sterven vaak in handen van een dokter.

Tijdens de coronapandemie wordt dat pijnlijk duidelijk als mensen alleen sterven in een ziekenhuis omdat er geen familie bij mag. Wat deze crisis ons volgens Frequin kan geven, is inzicht in het belang van rituelen: 'gezamenlijk sterven' en een moment van afscheid nemen bijvoorbeeld. Deze kunnen steun en houvast geven in onzekere tijden: niet alleen voor de stervende, maar zeker ook voor de nabestaanden.

Leestip?

Nu zou je misschien zelf het boek willen lezen. Frequin zelf raadt dat af:

Sla het boek dus over, maar luister hier naar het hele gesprek met Sanne Frequin over Het uur van onze dood:

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.