De historische missie van de PKK

De oorspronkelijke missie

“De oorspronkelijke missie van de PKK was het creëren van een eigen staat”, zo vertelt Turkije-historicus Tayfun Balçık bij OVT. “In Turkije werd ontkend dat er überhaupt een volk bestond zoals de Koerden. Toen Turkije een republiek werd en zei: ‘vanaf nu zijn er alleen maar Turken in Turkije’, moesten ze wel iets met die bevolking. Ze probeerden Koerden naar het westen te deporteren. En er werden heel veel Balkan-Turken naar de Koerdische gebieden gestuurd om Turken te maken van de Koerden.”

Afstand van een eigen staat

”Als je met Koerden praat hoor je dat de PKK een gevolg is van de Turkse onderdrukking”, aldus Balçık. De PKK werd in 1978 opgericht en was antikoloniaal. “In de vroege literatuur zie je dat Koerdistan wordt beschouwd als een interne kolonie van Turkije.” Hij herkent het kolonialisme in de verdeel en heers-strategieën van Turkije. “De Turkse staat ging naar Koerdische gebieden waar bepaalde stammen van wapens werden voorzien, met de boodschap: ‘Als de PKK komt, moet je je verdedigen’. In de jaren 80 was de PKK extreem gewelddadig.”

Midden jaren 90 nam de PKK afstand van het idee om een eigen staat te creëren. “Het was niet realistisch tegenover de Turkse staat en het Turkse leger. En een groot deel van de Koerden wilden dat ook niet. Daarna streden ze voor autonomie en culturele rechten voor de Koerden”, vertelt de historicus.

Ten koste van de democratie

Het creëren van een onafhankelijk staat is niet gelukt, maar op andere vlakken is de historische missie van de PKK wel volbracht volgens Balçık. “Als de PKK er niet was geweest, zouden we misschien nooit meer iets hebben gehoord van de Koerden in Turkije. Een onafhankelijk Koerdistan wordt niet erkend, maar hun eigen volk en cultuur wel.”

De opheffing van de PKK deze week heeft verschillende oorzaken. “Het Turkse leger heeft met drones en nieuwe technologie de PKK teruggedreven naar de bergen van Irak.” De voortzetting van een militante strijd werd steeds minder realistisch en de Turkse president Erdogan heeft baat bij een politieke alliantie met de Koerden. Maar dat betekent niet dat Turkije afstapt van zijn autocratische politiek. “Erdogan heeft geen meerderheid en wil blijven zitten als president. Voor een derde termijn moet hij de grondwet wijzigen en hij heeft daarvoor de Koerdische partij nodig. Deze vrede kan ten koste gaan van de democratie.”