De expositie ‘Katjongs in Colditz, Erewoordweigeraars en hun ontsnappingen 1940-'45’ is van 15 augustus t/m 31 december 2018 te bezoeken in Museum Bronbeek te Arnhem.Een tentoonstelling over een heel bijzondere groep Indische mensen die tijdens WO II niet in Nederlands-Indië zijn, maar krijgsgevangen in het Duitse slot Colditz.Zij maakten deel uit van de veel grotere groep Indische, Molukse en Indonesische mensen die in Nederland verzet pleegden.Hun verhaal is onbekend. Zondag 12 augustus in OVT Herman Keppy, die de tentoonstelling heeft samengesteld en bezig is met een boek over Indisch verzet.

In de jaren dertig van de 20e eeuw verlaten drie Haagse meiden hun stad om als zangeres beroemd te worden in Italië. Het lukt. Trio Lescano wordt een begrip (nog steeds kennen in Italië mensen het Trio Lescano van toen). Hun repertoire bestaat uit 'niemendalletjes', liedjes over de pinguïn of de tulp. In het Italië van vlak voor de oorlog komt het trio zelfs in contact met Mussolini. Tijdens de oorlog worden ze ervan verdacht in hun zogenaamd nietszeggende liedjes geheime boodschappen te hebben verstopt voor de vijand. De dames raken in ongenade en moeten het land verlaten. Toenke Berkelbach maakte een documentaire over het trio en reisde daarvoor onder meer naar Italië.Oorspronkelijke uitzending 15 april 2011 in Radio Doc.

In het eerste uur van OVT bespreken we in de zomerserie 'Modern Man' de klassieker van Kurt Vonnegut: Player Piano: wat gebeurt er als robots het werk van mensen overnemen?

In het tweede uur van OVT gaan we met de vakantieman naar Kreta, geboorte-eiland van Zeus. We sluiten af met een documentaire over het Haagse Trio Lescano, drie zangeressen die beroemd werden in het Italië van Mussolini.

Iedere week vragen wij een expert op het gebied van geschiedenis om een bijzondere en onbekende vakantietip te geven. Deze week neemt classica Daniëlle Slootjes ons mee voor een rondrit langs onbekende historische plekken op het geboorte-eiland van Zeus.

Kunnen klassieke boeken ons helpen de moderne mens te begrijpen? OVT zoekt het uit in de zomerserie Modern Man: klassiekers over de mens van nu. Deze week deel 6, Vonnegut's Player Piano. Dat het geen onverdeeld genoegen zou zijn, als robots het werk van de mens zouden overnemen, dat voorzag Kurt Vonnegut al in 1952. Hij schreef het boek Player Piano over de getergde overbodige mens en het robottijdperk. Met journalist van de Groene Amsterdammer, Jaap Tielbeke, amerikanist Markha Valenta en Xandra Schutte, hoofdredacteur van de Groene Amsterdammer. Presentatie Julié Blussé en Jos Palm

In het tweede uur van OVT neemt vakantievrouw Ellen Neslo ons mee naar de grootste stenen Boeddha ter wereld. We sluiten af met een documentaire over een oud-matroos en zijn haat-liefde verhouding met de marine.

Kunnen klassieke boeken ons helpen de moderne mens te begrijpen? OVT zoekt het uit in de zomerserie Modern Man: klassiekers over de mens van nu. Met deze week, deel 5: The Fire Next Time van James Baldwin. “Dit is jouw thuis, mijn vriend, zorg dat je er niet uit verdreven wordt,” zo drukt Baldwin zijn 14-jarige neefje op het hart in dit klassieke boek. Met dat “thuis” bedoelt Baldwin het gecompliceerde Amerika van 1963, waarin president Kennedy vermoord werd en de zwarte bevolking de March on Washington hield. Met schrijver Stephan Sanders, journalist Harriet Duurvoort en Xandra Schutte, hoofdredacteur van de Groene Amsterdammer. Presentatie Julie Blussé en Jos Palm

In het eerste uur van OVT het vijfde deel van onze zomerserie Modern Man, ditmaal over de klassieker 'The Fire Next Time' van James Baldwin over het gecompliceerde Amerika van 1963. Met schrijver Stephan Sanders en journalist Harriet Duurvoort.

Spanje correspondent Lex Rietman vertelt over het proces tegen gynaecoloog Eduardo Vela dat binnenkort hervat zal worden. Begin deze zomer werd het, vlak na aanvang, wegens ziekte van Vela opgeschort. Achter dit door 1 vrouw aangespannen proces, ligt een veel groter verhaal van duizenden gevallen van kinderroof en illegale adoptie. Een verhaal dat in Spanje voor veel opschudding zorgt en waarover veel meer processen dreigen.

Een documentaire over de haat-liefde verhouding tussen een oud-matroos en de Koninklijke Marine. Harm de Jong (85) koestert én vervloekt zijn deelname aan de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog en de Korea Oorlog. Ruim zestig jaar na dato ondervindt hij nog dagelijks de gevolgen van die tijd. Ondanks veel nare herinneringen aan zijn diensttijd wil Harm de Jong zijn oorlogsgeschiedenis graag zien te behouden voor volgende generaties.Zo zoekt hij de ideale bestemming voor een schilderij dat hij jaren geleden ter herinnering aan de Hr. Ms. Evertsen - het schip waar hij drie jaar op diende –liet maken. Een missie die Harm de Jong opmerkelijk genoeg naar het Engelse havenstadje Bexhill-on-Sea leidt. Het verhaal van Harm de Jong gaat over de impact van oorlog, de waarde van kameraadschap en het verlangen van een ieder om herinnerd te blijven worden.Regie: Jorrit BrenninkmeijerDeze documentaire is eerder uitgezonden in Radio Doc.

In onze zomerrubriek ‘de vakantieman’, vragen we Iedere week een expert met historische kennis om een bijzondere, onbekende en exotische vakantietip te geven.Vandaag neemt Ellen Neslo ons mee naar de grootste stenen Boeddha ter wereld in Leshan, China.

In het eerste uur van OVT aflevering 4 in onze zomerserie 'Modern Man', over klassieke boeken die ons helpen de moderne mens te begrijpen. In deze aflevering bespreken we A Room of One's Own van Virginia Woolf met schrijvers Marjolijn van Heemstra, Jannah loontjens en Xandra Schutte.

In het tweede uur van OVT voert vakantievrouw Sanne Frequin ons mee naar het graf van Petrus in Rome. En een documentaire over Lou Bandy, komiek in het interbellum.

Maandag wordt de website ‘dezomervan1823.nl’, gelanceerd. De site gaat over het gelijknamige dagboekvan Jacob van Lennep, over de wandeling door Nederland dat hij die zomer bijhield. Van dat dagboek is ook een opnieuw bewerkte heruitgave uitgekomen. En Van Lennep biograaf Marita Mathijsen vertelt in OVT over die voettocht en het andere Nederland van toendat in het boek beschreven wordt.

Lou Bandy was één van de grootste Nederlandse artiesten uit het interbellum. De humorist deed er jaren over om aan de top te komen en was vastbesloten daar te blijven. Hij ging net zo lang door totdat het publiek was uitgelachen - ten koste van zijn collega's, die zijn vakmanschap roemden maar hem als mens niet mochten. Bijna zestig jaar na zijn dood weet bijna niemand meer wie hij was. Of zoals hijzelf zei: "Om in het hart van het Nederlandse volk verankerd te liggen, daar is wel wat voor nodig." Portret van een man die even geliefd was als gehaat, op reis naar het hoogtepunt van roem en weer terug, door radiomaker René van Es.Oorspronkelijke uitzending bij Radio Doc 11 maart 2018

Iedere week vragen wij een expert op het gebied van geschiedenis om een bijzondere en onbekende vakantietip te geven.Deze week neemt mediëvist Sanne Frequin ons mee naar Rome. We dalen af naar de donkere krochten van de Sint-Pietersbasiliek en nemen een kijkje bij het graf van Petrus zelf.

Kunnen klassieke boeken ons helpen de moderne mens te begrijpen? OVT zoekt het uit in de zomerserie Modern Man: klassiekers over de mens van nu. Met deze week deel 4, A room of One’s Own van Virginia Woolf. “Het enige wat ik kon doen was u een mening geven over een klein punt: een vrouw moet geld hebben en een kamer voor zichzelf om romans te kunnen schrijven,” aldus Woolf, die in deze klassieker niettemin de lezer veel meer feministische pareltjes van wijsheid biedt. Met schrijvers Marjolijn van Heemstra, Jannah Loontjens en Xandra Schutte, hoofdredacteur van de Groene Amsterdammer. Presentatie Julie Blussé en Jos Palm

In het eerste uur het derde deel van onze zomerserie 'Modern Man' over de terrorist: we praten met Rutger van der Hoeven en Beatrice de Graaf over Conrads 'The Secret Agent'.

In het tweede uur een historische vakantietip en een documentaire over de radiojaren van Wim de Bie.

De vakantieman is deze week een vakantievrouw. Iedere week vragen wij een expert op het gebied van geschiedenis, of in dit geval strafrecht, om een bijzondere en onbekende vakantietip te geven. Vandaag is Pauline Schuyt te gast, hoogleraar sanctierecht en straftoemeting van de Universiteit Leiden. Ze neemt ons mee naar de oudste moderne gevangenis ter wereld, in Philadelphia.

In 1963 begon Wim de Bie zijn medialoopbaan als eindredacteur van het VARA-radioprogramma Uitlaat. Hoewel het radioarchief van Uitlaat grotendeels verloren is gegaan, vormt het deel dat bewaard is gebleven een blauwdruk van een tijd waarin de jongeren Nederland compleet hebben weten te veranderen. Een documentaire van Marco Raaphorst en Wim de Bie.Dit is een herhaling, deze documentaire werd eerder uitgezonden in Radio Doc op 28 mei 2017.

Donderdag overleed historica Evelien Gans op 67 jarige leeftijd. Ze was de biografe van vader en zoon Jaap en Ischa Meijer en auteur van een invloedrijk oeuvre over hedendaags antisemitisme en de verhouding tussen joodse en niet joodse Nederlanders. Ook bekleedde ze tot voor kort de bijzondere leerstoel Hedendaags Jodendom, aan de UvA, Haar analyses en stellingnames op het gebied van discriminatie en hedendaags anti-semitisime brachten haar nu en dan in aanvaring met opiniemakers als Theo van Gogh en Chris van der Heijden. Gans bespeurde in fictie over- en geschiedschrijving van de Tweede Wereldoorlog een tendens die ze 'nivellering' noemde en dat ze in een recent interview met Vrij Nederland omschreef als: "het vervagen van de grenzen tussen daders, slachtoffers, omstanders, medeplichtigen."OVT praat met rabbijn Tamarah Benima over de invloed die Evelien Gans met haar historisch en maatschappelijk werk heeft gehad.

Kunnen klassieke boeken ons helpen om de moderne mens te begrijpen? OVT zoekt het uit in de zomerserie Modern Man. Met deze week deel 3, Joseph Conrads The Secret Agent, een onthutsende roman over de terroristische state of mind uit de vroege twintigste eeuw. Met Rutger van der Hoeve, buitenlandredacteur van De Groene Amsterdammer, Beatrice de Graaf, hoogleraar Universiteit Utrecht, Xandra Schutte, hoofdredacteur De Groene Amsterdammer. Presentatie: Jos Palm en Julie Blussé

Met deze week het tweede deel van onze zomerserie 'Modern Man' over literaire klassiekers die ons helpen de moderne mens te begrijpen. Deze week praten we met Hans Boland en Xandra Schutte over de boze mens, over Dostojevski's Aantekeningen uit het ondergrondse.

Ieder jaar op 1 april viert Brielle de inname van de stad door de watergeuzen in1572. Die inname luidde het begin in van de opstand tegen Spanje. Uiteindelijk leidde die opstand tot de stichting van Nederland als een zelfstandige staat. Iedere Briellenaar weet dit. Op 1 april hult de bevolking zich in zestiende-eeuwse kleren en speelt de inname na. De oude geuzenhoofdman Lumey neemt het gezag van de stad over en de Spanjaarden worden gevangen genomen. Hoogtepunt is de publieke ophanging van de Spaanse bevelhebber. Maar wie waren die watergeuzen,wat hadden ze op zelf allemaal hun kerfstok en hoe kunnen de inwoners van Brielle hun moed en wreedheden het beste vieren en herdenken? In de documentaire Piraat van Oranje praten historici, Briellenaren en hedendaagse zeeschuimers over geschiedenis en actualiteit van de watergeuzen en hun aanvoerder Lumey. Een documentaire van Mathijs Deen, eerder uitgezonden in Radiodoc op 25 maart 2018.

Iedere week vragen wij een expert op het gebied van geschiedenis om een bijzondere en onbekende vakantietip te geven. Deze week neemt arabist Leo Kwarten ons mee naar Doha, Qatar. We bezoeken het slavernijmuseum en praten over slavernij in Qatar, toen en nu.

In het tweede uur van OVT een historische vakantietip en in Het Spoor Terug een documentaire over de geuzenhoofdman Lumey.

Een eeuw geleden werden de Russische tsaar Nicolaas II, zijn echtgenote Alexandra en hun vijf kinderen vermoord. Het gebeurde in een kelder in Jekaterinboerg in de Oeral. De Russen zijn de moord nog lang niet vergeten.Waarom is deze geschiedenis nog zo actueel? Historicus Marc Jansen geeft antwoord en herdenkt met ons de moord op de tsarenfamilie.

Kunnen klassieke boeken ons helpen om de moderne mens te begrijpen? OVT zoekt het uit in de zomerserie Modern Man. Met deze week deel 2, Dostojevski’s Aantekeningen uit het ondergrondse, een filippica tegen alle moderne negentiende-eeuwse optimistische dromerijen van een boze kelderman. Met Hans Boland, vertaler uit het Russisch en Xandra Schutte, hoofdredacteur van De Groene¸ Presentatie: Jos Palm en Julie Blussé

Microsoft Word - 0708 OVT hele uitzending.docxDe affaire Tjerk Vermaning, de amateurarcheoloog en aflevering 1 van onze zomerserie 'Modern Man', over klassiekers in de literatuur die ons helpen de moderne mens te begrijpen. We praten met hoofdredacteur van de Groene Amsterdammer Xandra Schutte, Amerikanist Eduard van de Bilt en essayist Jan Postma over 'The Confidence Man' van Melville.

Een historische vakantietip, deze week Marokko, en een documentaire over Nederland hekkenland.

Tjerk Vermaning, de schipperszoon en autodidact, vond halverwege de vorige eeuw tal van stenen werktuigen die aantoonden dat er bijna 100.000 jaar mensen rondliepen in Drenthe. Probleem was dat zijn spectaculairste stukken vervalst bleken te zijn. Een bittere strijd ontstond tussen voor- en tegenstanders van Vermaning. Het ging om meer dan oude vondsten alleen, het was ook een strijd van amateurarcheologen tegen het establishment van de Groninger Universiteit. Het Drents museum vertelt het hele verhaal in een grote tentoonstelling. Archeoloog Wijnand van der Sanden vertelt over de affaire die decennialang archeologische harten sneller heeft doen kloppen.

Nederland is het meest behekte land ter wereld. Hoe is dat zo gekomen? Waarom vinden we hekken zo belangrijk? Marten Minkema sprak met de grootste hekkenkenners van Nederland, waaronder hekkenmaker Frans Ruigrok, hekkensocioloog Herman Vuijsje en hekkenschrijver Peter Meijer, auteur van 'Hekken in Nederland', met wie hij langs landgoederen aan de Vecht loopt. Daar is het hek territoriumbegrenzer èn statussymbool. Weelderige, antieke hekken die vaak nog meer hebben gekost dan het huis dat ze afschermen. Wie dus dacht dat een hek gewoon een hek is, komt bedrogen uit. Meer dan dat: tijdgeest en volksaard worden perfect weerspiegeld in de hekcultuur van een land.Deze documentaire werd eerder uitgezonden bij de RVU op 13 juni 2003

Iedere week vragen wij een expert op het gebied van geschiedenis om een bijzondere en onbekende vakantietip te geven. Deze week neemt Asis Aynan ons mee naar zijn geboortegrond. Hij vertelt over de Slag om Annual en de Riffijnse onafhankelijkheidswens door de jaren heen.

Kunnen klassieke boeken ons helpen om de moderne mens te begrijpen? OVT zoekt het uit in de zomerserie Modern Man en trapt deze week af met Herman Melville’s The Confidence-Man, een genadeloze 19e-eeuwse analyse van Amerika als narrenschip vol zwendelaars, oplichters en hun goedgelovige slachtoffers. Met hoofdredacteur van de Groene Amsterdammer Xandra Schutte, Amerikanist Eduard van de Bilt en essayist Jan Postma. Presentatie: Jos Palm en Julie Blussé.

Deze week werd een wet aangenomen tegen het dragen van gezicht bedekkende kleding in onderwijs- en zorginstellingen, overheidsgebouwen en in het openbaar vervoer. Dus geen bivakmuts meer bij het bezoek aan de dokter, geen integraalhelm op tijdens de gymles en vooral geen boerka in de tram. Want daar komt toch het verbod dat deze week door de Eerste Kamer werd goedgekeurd op neer: op een boerkaverbod. Maar waar komt de boerka vandaan en waarom dragen moslimvrouwen ze? Te gast is Petra Sijpesteijn, hoogleraar Arabische taal en cultuur aan de Universiteit Leiden.

Tot diep in de Middeleeuwen werd de mens gezien als een verzameling sappen, in ieder geval waren de sappen – bloed, zwarte gal, gele gal en slijm – oorzaak van ellende en moest eventuele genezing via ontsapping plaatsvinden.De sappen maakte in de zeventiende eeuw plaats voor de anatomische ontleedbare mens, maar werden in de achttiende eeuw weer herontdekt. Medici gingen weer de nadruk leggen op lichaamsvocht als bloed en urine en veranderde aldus de medische wetenschap.Medisch historicus Ruben Verwaal schreef het proefschrift ‘Fluid Bodies: Physiology and Chemistry in the Eighteenth-Century Boerhaave School’. De auteur is te gast.

Wie kent het nog: Dikkie, Dikkie, Arnout,Dikkie, Dikkie, Flo,Dikkie, Flo,Dikkie, Flo,Dikkie, Ada, Wimpie, Flo,Wimpie, Flo, Jan.Gezongen of opgedreund, als geheugensteuntje, om de graven van Holland te onthouden. De derde Dikkie was Dirk III, graaf van West-Frisia die in 1018 in de Slag bij Vlaardingen het leger van de Duitse keizer versloeg en daarmee de grondslag legde voor het gewest Holland. Dit jaar is het 1000 jaar geleden en de slag wordt groots herdacht in Vlaardingen. Maar wat gebeurde er nu eigenlijk? Hoe leefden de mensen? Wat aten ze? Waarop zijn de verhalen van de Slag van Vlaardingen gebaseerd? Gerard Leenders en Lars van der Bel probeerden het uit te zoeken en maakten de documentaire ‘De slag bij Vlaardingen’.

Het is de televisieserie waar vooral meisjes bij zwijmelden, want welk meisje wilde geen Little house on the Prairie? Dat in het gelijknamige boek de oorspronkelijke bewoners als complete wilden werden omschreven, deed niets aan het kijkgenoegen af. In de Verenigde Staten is de naam van de schrijfster, Laura Ingalls Wilder, inmiddels besmet. Zozeer zelfs dat een prestigieuze kinderboekenprijs niet langer naar de auteur genoemd mag worden.Maar hoe ‘racistisch’ was het boek eigenlijk, en is de televisieserie mogelijk ook besmet? Amerikaniste Markha Valenta komt vertellen over serie en boek.

Berlijn, 1948: een verdeelde stad en een verdeeld land in een verdeeld Europa. Het is deze week zeventig jaar geleden dat de Berlijnse Luchtbrug werd ingesteld: de rituele en daadwerkelijke hulp aan het door de Russen omsingelde Berlijn. Amper 3 jaar nadat zij de stad onafgebroken hadden gebombardeerd, werden diezelfde piloten met gewuif ontvangen door de Berlijnse bevolking. De luchtbrug bleek achteraf onderdeel van de westerse ambitie om zoveel mogelijk Duitsland voor het Vrije Westen te behouden, als buffer tegenover de bolsjewistische agressors uit Moskou.Duitsland- en Berlijnkenner Krijn Thijs is te gast en komt praten over de meest ambitieuze hulpoperatie uit de geschiedenis.

Philip Freriks is deze week de columnist.

Er bestaat schuldig koloniaal erfgoed en er bestaat schuldige koloniale taal. Schuldige woorden zijn bijvoorbeeld Hottentot en Bosjesman, want ze komen voort uit een westers superieur koloniaal bewustzijn. Daarom spreken we tegenwoordig van Khoikhoi en San.Maar hoe moeten we met de schuldige koloniale taal omgaan, moeten alle bordjes bij koloniale objecten worden verhangen? Deze week werd de publicatie ‘Words Matter’ ten doop gehouden op een symposium over museaal woordgebruik.Schrijver Simone Zeefuik en algemeen directeur van het Tropenmuseum Stijn Schoonderwoerd zijn te gast.

Ons koloniaal verleden wordt nogal eens vergoelijkt met het argument dat men in de negentiende eeuw nu eenmaal anders dacht dan nu en dat er indertijd geen protest was tegen de gang van zaken in onze koloniën. Historici Maartje Janse en Anne-Lot Hoek doen onderzoek naar de manier waarop wij met ons koloniale verleden omgaan. Zij ontdekten dat de tegenstemmen er wel degelijk waren, maar dat ze veelal zijn toegedekt of genegeerd. De onderzoeksters kwamen antikoloniale meningen tegen onder burgers, militairen, schrijvers, journalisten en academici. Door die bronnen in samenhang te publiceren hopen Janse en Hoek de antikoloniale stemmen uit het verleden luid en duidelijk voor het voetlicht te brengen.Beide historici zijn te gast.

In het eerste uur een smet op het blazoen van Little House on the Prairie; de Berlijnse luchtbrug; de column van Philip Freriks; schuldig koloniaal taalgebruik in musea en antikolonialisme in koloniale tijden.

In het tweede uur praten we met Petra Sijpesteijn over het boerkaverbod en met Ruben Verwaal over lichaamssappen en hoe we ze gebruikten. In het Spoor Terug een documentaire over de Slag bij Vlaardingen, dit jaar 1000 jaar geleden.

Zeventig jaar geleden, tijdens de Salon de l'Automobile introduceerde Citroën de deux chevaux, oftewel 2CV, een kleine, goedkope auto voor de Fransman met de krappe beurs. 41 jaar bleef de auto in productie. Meer dan 5 miljoen Eenden verlieten de fabriek. Wat begon als een goedkoop, goed verend werkpaard op wielen, geschikt voor de slechte landwegen van het Franse platteland, groeide uit tot een sleutel voor de vrijheid van talloze jonge automobilisten in Europa. Nu, 70 jaar nadat het eerste model aan de wereld getoond werd, is het een voertuig van nostalgie geworden, vaak duurder dan hij ooit geweest is, vaak voor welgestelde nostalgische zestigers. Een documentaire van Mathijs Deen.

Onze recensent Wim Berkelaar bespreekt de nieuwste historische boeken. Met ditmaal ‘Een oord van bang wachten’ (over het gijzelaarskamp Haaren) van Peter Bak; ‘Vrouw en macht. Vijf miljoen jaren oergeschiedenis van de vrouw’ van Richard Festen; ‘Willem IV. Stadhouder in roerige tijden 1711-1751’ van Fred Jagtenberg; ‘Tokyo mon amour. Japanse avonturen’ van Ian Buruma.

Het beroemdste Dada-kunstwerk, de pispot van Marcel Duchamp (1917), blijkt uit de geest van een vrouw te komen. De pispotaffaire - waarbij getwijfeld werd aan het auteurschap van Duchamp in deze - stamt al uit de jaren tachtig. Maar sinds kort staat vast dat de auctor intellectualis van de pot een vrouw is. Zo wordt duidelijk uit een artikel in het kunsttijdschrift ‘See All This’ van Theo Paijmans.De auteur legt uit hoe het zit met de pot.

Kinderen van vluchtelingen, zuigelingen zelfs, worden bij aankomst in Amerika van hun ouders gescheiden. Zo wordt de trek naar het Land van Belofte een beetje getemperd, hoopt Trump. Zijn ongenadige opvangpolitiek ligt zelfs bij zijn eigen republikeinen onder vuur.Maar het scheiden van kinderen en ouders gebeurde al eerder bij de aankomst van vluchtelingen. Marlou Schrover, hoogleraar migratiegeschiedenis aan de Universiteit Leiden, is te gast.