In Italië is het opmerkelijke filmgenre 'giallo' weer in opkomst. Bloed, seks, provocatie en mysterie. In deze thrillers komt het allemaal samen. Waarom zijn we weer gaan kijken?Verder: een gouden parade van mummies, apenrotsgedrag en andere diplomatieke blunders, en de column is van Micha Wertheim.

De Marokkaanse zangeres Hajja Hamdaouia stierf afgelopen week, 91 jaar oud en net een jaar met pensioen, zoals ze zelf zei. Ze werd de zangeres van de drie koningen genoemd, maar was vooral toch de zangeres van het volk en van het levenslied. Wie was deze vrouw waarmee generaties opgroeiden en die zowel in de koloniale als postkoloniale tijd haar eigenzinnige smartlappen zong? Historica Nadia Bouras hoorde bij haar thuis de liedjes van Hajja op cassette, en is te gast.Verder: in het Spoor Terug deel 2 van de radioserie van Michal Citroen 'U wordt door niemand verwacht'

Toen journalisten wilden vastleggen hoe kerkgangers in Urk massaal de coronaregels overtraden, werden ze aangevallen. Urk is niet de enige gereformeerde gemeente die zich agressief tegen de maatregelen verzet. Waarom keert deze groep zich tegen het gezag waar ze normaal zo trouw aan is? Verder: het geheim van de Matthäus-Passion, moet Nederland haar roofkunst teruggeven, Zonnekoning Rutte blijft op de troon en de column is van Abdelkader Benali.

Vorig jaar leerde we dat de Nederlandse overheid in omgang met zeer kwetsbare burgers werd getypeerd als: té formalistisch, té bureaucratisch, discriminerend en ‘zonder menselijke maat’. Het nieuwe herziene en uitgebreide boek ‘U wordt door niemand verwacht’ van Michal Citroen, over de terugkeer van Nederlandse joden uit de concentratiekampen en onderduik, laat zien dat juist die kenmerken van ons overheidsoptreden niet nieuw zijn. Integendeel, zeker al minstens 76 jaar oud. In een tweedelige serie van Spoor Terug over de lange en pijnlijke nasleep van de oorlog zijn ooggetuigen uit het boek en een eerdere radioserie te horen. Deze keer deel 1: de bevrijding en terugkeer naar huis.Verder: wie was de Canadese soldaat H.W.R.?

Het homohuwelijk bestaat 20 jaar. Niet iedereen was er destijds even blij mee. Kritiek kwam zelfs uit een wel heel onverwachte hoek: uit de LHBT-gemeenschap zelf. Wat waren hun bezwaren? Verder: de mooiste historische boeken van maart, het Marialegioen dat het communistische gevaar bestreed, waarom Mohammed uit Dante is geschrapt, en de column is van Sana Valiulina.

‘Het waren de kolonisten die de geschiedenis schreven, niet de verzetsstrijders’, weet Romana Vrede. Dat moet anders. In Tijd zal ons leren gaat de acteur en theatermaker samen met muzikant en performance artist OTION op zoek naar de onbekende, bijna-vergeten en verzwegen geschiedenis van ruim honderd zwarte, bruine en witte verzetsstrijders ten tijde van de transatlantische en de Indische slavernij. Tijd zal ons leren is een productie van Romana Vrede en OTION voor het Nationale Theater. Klik hier om op de hoogte te blijven van dit stuk. Voor deze radiodocumentaire liep Maartje Duin mee met het repetitieproces. Wederik de Backer verzorgde de montage.Verder: de NFT: bubbel of blijvertje?

'De vitaliteit van de westerse beschaving'. Zo heette de brochure van historicus Pieter Geyl. Wie nu zo’n titel zou gebruiken, loopt het risico terstond gecanceld te worden. Want hoezo vitaal, en hoezo eigenlijk beschaving? Toch aarzelde professor Pieter Geyl in 1958 geen moment. Historicus Wim Berkelaar bespreekt zijn kleine boekje met OVT-presentator Jos Palm.
Dit is aflevering 26 van de OVT-podcast ‘Het Laatste Woord’, waarin Jos Palm in zijn eigen woorden 'Een gesprek met een verstandig persoon over een ertoe doend boek' voert. Vind alle afleveringen op vpro.nl/programmas/ovt/lees/nieuws/2016/podcastserie-het-laatste-woord.

De anti-abortusbeweging lijkt terug van weg geweest: ‘Hoeveel heb je er vandaag gedood?’, roepen anti-abortusbetogers tegen artsen. Bij de klinieken hangen waarschuwingsbordjes: ‘let op agressieve demonstranten’. Tegelijkertijd zeggen de demonstranten er vooral te zijn om het kind te beschermen en de vrouw te behoeden voor een misstap. Wie en wat zitten er achter de beschermers van het ongeboren leven?Romy van der Burgh is te gast. Zij maakte voor onderzoeksplatform Investico een podcast over de moderne anti-abortuslobby.Verder: Arnout van Cruyningen over De boekenkist van Hugo de Groot, de ontsnapping van Europa’s grootste rechtsgeleerde, en in het Spoor Terug: een documentaire over abortuskliniek Bloemenhove, die deze maand 50 jaar bestaat.

De Commune van Parijs - de arbeidersopstand met arbeiderszelfbestuur en arbeidersterreur uit 1871 - werd deze week grootscheeps in Parijs herdacht. Door de burgemeester, door linkse partijen en door de gele hesjes-beweging. Maar vond de Commune nou de basisdemocratie uit of stond ze aan de wieg van het linkse terrorisme? Historicus en schrijver van een standaardwerk over de Commune van Parijs, Dennis Bos, is te gast.Verder: het turbulente leven van Billie Holiday, geen katholieke zegen voor homo-relaties, snipper Dode Zee-rol, en de column is van Nelleke Noordervliet.

Na tien jaar Rutte aan het roer en de verkiezingen voor de deur, is het tijd om de balans op te maken. Hoe werd Mark Rutte de premier die we nu kennen? En.. is het niet tijd voor zijn vertrek? Verder: geen Afro-Nederlanders in de Kamer en de column is van John Jansen van Galen.

Het Spoor Terug duikt in de geschiedenis van vrouwenrechten in de jaren vijftig. Rechten die vandaag de dag zó vanzelfsprekend lijken dat de generatie dertigers er geen weet van heeft. Net zo min als van de vrouw die haar hele leven streed voor deze rechten: politica Corry Tendeloo. Hoe kan het dat we deze geschiedenis vergeten zijn? Verder: een lofzang op het casettebandje, Sandra Langereis over 'Erasmus, dwarsdenker'

Als kind onder het kolonialisme had je nog minder te zeggen dan de volwassenen om je heen. Door het Nederlandse en Belgische 'beschavingsoffensief' in de koloniën werden kinderen gescheiden van hun ouders. Met een panel van historici duiken we in hun verhalen. Verder in OVT: een nieuwe goudkoorts op Mars?

Het WK voetbal in Qatar moet geboycot worden. Daar riepen enkele politici al toe op, nadat bekend werd dat meer dan 6000 arbeiders door uitbuiting omkwamen bij de bouw van de voetbalstadions. Al eerder werd opgeroepen tot een boycot van een WK, namelijk in 1978 toen het WK plaatsvond in Argentinië, dat in die tijd een dictatuur was.Oekie Hoekema was toen de enige profvoetballer die opriep tot een boycot. Met hem en sportprotest-historicus Paul Reef praten we over de WK’s van ’78 en nu.Verder: de terugkerende toekomstbelofte van de kernenergie, rechts-populisten als nieuwe kruisvaarders, de ingewanden van Michiel de Ruyter, en de column is deze week van Sana Valiulina.

Wim Berkelaar bespreekt de mooiste historische boeken, in memoriam: Peter Raedts, en het vierde en laatste deel van de serie over de dienstplicht in Het Spoor Terug.

Precies 35 jaar geleden werd de Zweedse premier Olof Palme vermoord. De wereld was in shock. Omdat de moordenaar maar niet gevonden kon worden, ontstonden de wildste theorieën. In 2020 wordt ook de vader van Signe Zeilich-Jensen beschuldigd. Ze maakte er een documentaire over.Verder: de geschiedenis van de basisbeurs met Pieter Slaman, Janice Deul over de tentoonstelling 'Voices of Fashion in het Centraal Museum, gamen als geschiedenisles met Pieter van den Heede, en de column is van Abdelkader Benali.

Documentairemaker Pieter Fleury en toenmalig hoofdofficier van justitie Roelof Jan Manschot over 'de Waarheid' over de Enschedese vuurwerkramp. In Het Spoor Terug: de dienstplicht deel 3: 'Het echte van een oorlog kan je niet oefenen'.

Uit nieuw onderzoek blijkt dat de mannen die opgepakt werden in de razzia's die aan de Februaristaking vooraf gingen, heel anders om het leven zijn gebracht dan altijd gedacht. Een deel van hen werd door vergassing vermoord, als proef voor latere verschrikkingen. Verder: hoe noodwetten in ons wetboek kwamen, Reggie Baay over 'Het lied van de goden' en de column van Nelleke Noordervliet.

Vol goede bedoelingen lieten Nederlandse ouders kindjes uit Korea overkomen in de jaren 70 en 80. Maar deze roze bril bleek bedrieglijk. Anouk Eigenraam, zelf geadopteerd en auteur van Welkom in Adoptieland, vertelt waarom. Britney Spears als ritueel offer en de documentaire 'Framing Britney Spears' met Annelot Prins. Philip Dröge over zijn boek Moederstad, de 'mooiste stad die Nederland nooit gehad heeft': Jakarta. Verder: de column van Nelleke Noordervliet.

Govert Schilling over de krater op Pluto vernoemd naar Nederlander Jan Hendrik Oort, Frank Westerman over De kosmische komedie, en in Het Spoor Terug: de dienstplicht, deel 2 'De plicht van iedere jongen'.

Hoe Nederland het grootste xtc-land werd, Hubert Smeets over Navalny's terugkeer naar Rusland, Thijs Porck keek voor ons de Netflix-film ‘The Dig’, en de column is van Sana Valiulina.

Het mysterie van apostel Jacobus' dijbeen, Nadette de Visser over 'Missie Turkije' en in Het Spoor Terug: de dienstplicht, deel 1.

Voormalig politiechef Ton Koenders en politiehistoricus Guus Meershoek over de polderende aanpak van de politie, Christel Don en Aeltsje Sierksma over de verhalen van afstandsmoeders, Karin Amatmoekrim over het 'ruiterlijke gebaar' van de regering voor Anton de Kom en de column van Micha Wertheim.

Historische filmtips voor het IFFR met Coen van Zwol, Bart Funnekotter met historische boekentips en in Het Spoor Terug: Na de pandemie, een documentaire van Mathijs Deen.

Chris van der Heijden over het wantrouwen van de overheid, Piet de Blaauw over De Sobibor Tapes, Jolanda van der Lee over homoseksuele gelovigen in de 19e eeuw, en Ignaas Devisch over onze omgang met vuur

De column van Abdelkader Benali, Marjoleine Kars over een onbekende slavenopstand in het Nederlandse Berbice en in Het Spoor Terug een portret van Marius Monkau, zanger en presentator van Surinaamse afkomst die zelf nooit in het land van zijn vader is geweest.

De lange geschiedenis van de Ruttedoctrine met filosoof en Investico-journalist Thomas Muntz; Willemijn Ruberg bespreekt 'Rape: From Lucretia to #metoo. Het tweede uur is deze week korter in verband met het EK Schaatsen.

James Kennedy over Trump-aanhangers en de Amerikaanse revolutie, Arthur Weststeijn ziet overeenkomsten tussen Trump en Berlusconi, Hubert Smeets over zijn biografie van Hans van Mierlo en de column van Sana Valiulina.

Jaap Verheul over de ontheiliging van het Capitool, Veerle Takes en Ank de Jonge over thuisbevallen, Laura Visser-Maessen over de kerk van senator Raphael Warnock en de column van John Jansen van Galen

Tattookoning Henk Schiffmacher over zijn nieuwste boek 'Tattoo. 1730-1970' en in Het Spoor Terug deel twee over dubbelspion George Blake.

In uur 2: hoe Nederland Amerika in 1619 hielp aan haar eerste slaven met Leendert van der Valk; de column van Nelleke Noordervliet en in Het Spoor Terug: deel 1 van ons portret van de onlangs overleden dubbelspion George Blake.

In uur 1 van OVT aandacht voor toneelstuk Gevaarlijke namen, over de genocide van Srebrenica:

Alma Mustafić was 14 toen haar vader Rizo werd vermoord in de genocide van Srebrenica. Hij werkte als elektricien bij Dutchbat, maar de Nederlanders namen een fatale beslissing door hem uit te leveren aan de Serviërs. Raymond Braat was toen 19 en Dutchbatter. Hij scheidde de mannen van de vrouwen waarna de mannen werden vermoord.

Nu delen ze het podium in de voorstelling Gevaarlijke namen. Alma en Raymond hebben een verschillend perspectief op de gebeurtenissen, maar één ding hebben ze gemeen: de vraag waarom de wereld dit liet gebeuren. Samen met regisseur Boy Jonkergouw zijn Alma Mustafić en Raymond Braat te gast.

Pauline Terreehorst vertelt over haar boek Het geheim van de Gucci-koffer. In Het Spoor Terug: 'Kaps Clean', de documentaire van Laura Stek over meestergoochelaar Fred Kaps en de column van Sana Valiulina.

Het was het jaar van de politiemoord op George Floyd en van de moord op de Franse leraar Samuel Paty door een moslimterrorist. En het was het jaar van de vele doden door corona, de nieuwe epidemie die ook het deel van de wereld dat zich veilig waande in schok bracht. Kortom: een jaar waarin veel mensen stierven. Vandaag houden we ons jaarlijkste in memoriam in de ether, onze eigen requiemdienst. Met onder meer aandacht voor: Shere Hite, de seksuologe van het roemruchte Hite-rapport uit 1976, Rolf Hochhuth, de toneelschrijver die met Der Stellvertreter in 1963 afrekende met oorlogspaus Pius XII, en John Lewis, de Amerikaanse politicus en burgerrechtenactivist. Met bijdragen van journalist en hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer Xandra Schutte, historicus Wim Berkelaar en mediacriticus en rechtshistoricus Madeleijn van den Nieuwenhuizen.

Frank von Hebel over de wederopstanding van Kapitein Rob, de column van Micha Wertheim, Pamela Kalkman over de podcast 'Zwijg' en Het Spoor Terug over censuur onder Franco.

Historicus Gerrit Valk vergelijkt de Nederlandse omgang met de pest en corona, tien jaar Arabische lente met Laila al-Zwaini, Wim Berkelaar met de beste historische boeken van december en Fenneke Sysling over de podcast ‘Het Gemeten Zelf'.

Iwona Gusc over de abortusprotesten in Polen, Asis Aynan over ‘Eén erwt maakt nog geen snert’, Hieke Jippes over het waarheidsgehalte van ‘The Crown' en de column van Nelleke Noordervliet.

Actie Notenkraker op muziek gezet door Bram Kortekaas en Het Spoor Terug over onze zelfhulpboekenverslaving.

OVT staat een uur lang (11.00-12.00) volledig in het teken van de geschiedenis van Indonesië. Daarover verschenen de afgelopen maand twee indrukwekkende boeken: Revolusi van David van Reybrouck en De wraak van Diponegoro van Martin Bossenbroek. Naast de beide auteurs is ook Lara Nuberg, historica van Indische afkomst van wie volgende week het boek In haar voetsporen verschijnt, te gast. Dit nog te verschijnen boek schreef ze samen met de Indonesische Lala Bohang, over een zoektocht naar een gemeenschappelijk Nederlands en Indonesisch verleden. Dat gemeenschappelijke verleden en hoe de kijk daarop aan het veranderen is in Nederland is het centrale thema in het gesprek met de drie auteurs.

Bas Von Benda-Beckmann en Eva Schloss over 'Na het Achterhuis', 'Oproerkraaiers' met Sunny Bergman en Jerry Afriyie, Sarah Adams over abolitionistisch 'blackfacing' en de column van John Jansen van Galen.

Sanne Frequin over middeleeuwse memes, Tinneke Beeckman over ‘Machiavelli’s lef’, Sophie van Gool over de oneindige loonkloof, Bart Funnekotter bespreekt de nieuwste historische boeken en de column van Sana Valiulina.

Jeroen Olyslaegers over zijn roman ‘Wildevrouw’, Jan Luitzen over de eerste voetbalwedstrijd in Nederland en Het Spoor Terug over de vergeten dam naar Ameland.

Thomas Muntz over de Nederlandse ambtenarij, Frans-Paul van der Putten over ‘De wederopstanding van China’, Thomas Huttinga over ‘Mister Europa’ Stefan Zweig, Reinier Salverda over een nieuwe bron van Multatuli en de column van Micha Wertheim.

Carolijn Visser en Grace Comijs over een Afro-Indische familiegeschiedenis en Het Spoor Terug over parapsychologie.

Jolanda van der Lee over homofobie in de schoolstrijd, Sara Polak over de vraag of Trump gratie verdient, Jan Brauer over nazischolen in Nederland, Raoul de Jong over zijn boek ‘Jaguarman’ en de column van Abdelkader Benali.

Markha Valenta over het dubieuze Amerikaanse Kiescollege, Michel van Duijnen over 'geweldsporno' in de 17e-eeuwse Republiek, Marcel Hulspas over de figuur Mohammed, Isabella Rozendaal over onze dubbelhartige relatie met dieren en de column van Nelleke Noordervliet.

Karel Weener over zijn boek 'Steinharts biecht', Wim Berkelaar over de excuses van de Protestantse Kerk over de jodenvervolging en in Het Spoor Terug: 100 jaar Montessori-school in Nederland.

Frankrijk-kenner Niek Pas over de aanslagen in Frankrijk, journalist Rosa van Gool en historicus Tymen Peverelli over verleden en heden van complotdenken, en Casper Thomas over de Amerikaanse verkiezingen en de rol van complotten als QAnon daarin.

Geurhistoricus Caro Verbeek over het gebruik van geur in historisch onderzoek en in de podcastserie Het Laatste Woord bespreekt Sanne Frequin de klassieker van Philippe Ariès: ‘Het uur van onze dood’.

Henny Huisman en Marijn Frank over 'Een programma over de jaren 90', Daniela Hooghiemstra over de videoboodschap van de koning en het koningshuis, historische boeken met Wim Berkelaar, de column van Sana Valiulina en live muziek van Lucky Fonz III.

Wie wint de Libris Geschiedenis Prijs 2020? Tijdens de uitzending wordt de prijs uitgereikt aan de winnaar, nadat we eerst alle genomineerden gesproken hebben.

De afgelopen weken bespraken onze vaste boekrecensenten Bart Funnekotter en Wim Berkelaar de vijf genomineerde boeken. Lees en luister het hier terug.

De genomineerden zijn: Enny de Bruijn met De hoeve en het hart; Mar Oomen met Missievaders; Pieter van Os met Liever dier dan mens; Eva Vriend met Eens ging de zee hier tekeer; Angelie Sens met De kolonieman.