Witte rook op komst? Het conclaaf gaat van start

Voor Kemp is dit het derde conclaaf dat hij als Vaticaanvolger meemaakt: "Het is voor ons volgers een soort Olympische Spelen", vertelt hij, waarbij fascinatie begrijpelijk is.

"De paus is een moreel leider, iemand die richting geeft aan het beleid van de katholieke kerk. Franciscus heeft veel hervormingen in gang gezet, waarbij hij ook vrouwen en leken verantwoordelijkheden gaf. De grote vraag is nu: zet de nieuwe paus die lijn voort of komt er een conservatieve correctie?"

Geheimhoudingsplicht

Hoe het conclaaf precies verloopt, blijft tot op heden grotendeels geheim. "Ze leggen allemaal een eed van geheimhouding af tot aan hun dood. Je hoort soms maanden of jaren later iets over stemverhoudingen, maar nooit veel", zegt Kemp. "Het blijft een beetje Haags: alles blijft voorzichtig." Bekend is wel dat bij het conclaaf van 2005, waarbij Benedictus verkozen werd, de latere paus Franciscus al de runner-up was. Zulke informatie sijpelt langzaam naar buiten via geruchten en vertrouwelingen.

Niet te oud, niet te jong

Het kiezen van de paus is niet alleen een kwestie van spiritualiteit, maar ook van strategische afwegingen. "Onderanderen kandidaat patriarch Pizzaballa is populair, mede door zijn gebaar richting gijzelaars in Gaza, maar hij is pas zestig. Dan zitten we er mogelijk dertig jaar aan vast", aldus Kemp. "De ideale leeftijd is eind zestig, begin zeventig. Te oud betekent te snel weer een nieuw conclaaf, te jong is te langdurig."

Mythes en rituelen

De eeuwenoude rituelen blijven tot de verbeelding spreken. Zo is er de mythe van de 'kakstoel', bedoeld om te controleren of de paus kandidaat daadwerkelijk een man is, als reactie op het verhaal over de vermeende vrouwelijke paus Johanna. "Een prachtig verhaal, maar het gebeurt niet meer", lacht Kemp. En ook de rook, zwart of wit, blijft een ritueel waar duizenden voor naar het Sint-Pietersplein komen: "Zelfs als het zwart is, is het spannend." Kemp vertelt dat de kardinalen tweemaal per dag stemmen. "Eén keer eind van de ochtend, één keer eind van de middag. Als het zwart is weet men dat er nog geen keuze gevallen is."

Brede betekenis

Duitslandkenner en Spraakmaker Hanco Jürgens onderstreept hoe het conclaaf wereldwijd politieke, culturele en religieuze betekenis heeft. "De katholieke kerk is wereldwijd nog steeds een machtige morele speler, ook in geopolitieke zin." Wie de nieuwe paus wordt en hoe lang dat duurt, weet niemand. Maar de verwachting is dat de beslissing niet lang op zich laat wachten. "De laatste drie conclaven duurden slechts twee dagen", zegt Kemp. "En te lang wachten straalt verdeeldheid uit. Dat willen katholieken niet, zij zijn mensen van het harmoniemodel."