Daan Borrel: 'Ik mag heel veel identiteiten hebben'

{podcast audio="155077" caption="Luister hier het gesprek met Daan Borrel:" }

Ongelijkheid

Wanneer een man en vrouw elkaar tegenkomen in de publieke ruimte, zal de vrouw eerder aan de kant gaan. Overal is onbewust een hiërarchie, ook op de stoep, vertelt schrijfster Daan Borrel. "Sinds ik me daar bewust van ben probeer ik het anders te doen. Ik probeer oogcontact te maken en niet als eerste aan de kant te gaan."

Dit is volgens haar één van de situaties waarin onzichtbare patronen uit onze maatschappij zichtbaar worden. Het is een patroon waardoor ongelijkheid tussen mannen en vrouwen blijft voortbestaan. Borrel probeert die patronen zichtbaar te maken in haar boeken en artikelen om ze te kunnen veranderen.

Jaloers en roddelend?

Ongelijkheid tussen man en vrouw is volgens Borrel niet alleen 'opgelegd' door de man: het wordt ook in stand gehouden door het onderlinge venijn tussen vrouwen zelf. Maar dat is niet omdat een vrouw nu eenmaal 'jaloers' en 'venijnig' is. Dat vrouwen elkaar neerhalen komt volgens Borrel ergens vandaan: "dat willen we met Krabben onderzoeken en aantonen."

In een van de interviews die in het boek te lezen is, geeft filosofe en schrijfster Simone van Saarloos een mooi voorbeeld: "Roddelen was ooit een neutrale term, vertelde Simone. Het betekende zoiets als 'over elkaar en over het leven praten in de kroeg'. Maar toen er heksenjachten kwamen en gingen vrouwen elkaar aangeven om zo zichzelf veilig te stellen." De negatieve bijklank van roddelen ontstond en werd gezien als iets 'typisch' vrouwelijks.

Gelaagde seksualiteit

We kunnen als vrouw pas echt gelijk zijn met mannen, wanneer we stoppen elkaar af te vallen, vertelt Borrel. En pas als vrouwen stoppen met het naar beneden halen van andere vrouwen, kunnen ze zelf ook meer vrij zijn, ook op seksueel gebied.

Borrel geeft als voorbeeld: "Als ik zeg dat Katja een slet is en dat ze dat niet mag zijn, dan zeg ik eigenlijk ook dat ik zelf geen slet mag zijn. Maar waarom? Je doet jezelf tekort wanneer je anderen veroordeelt, vinden wij."

"Als vrouw kun en mag je meerdere dingen gelijktijdig zijn. Maar we kennen nog maar weinig representaties van vrouwen die méér dan één iets zijn. Een vrouw is of de hoer of de heilige. En als je eenmaal bekend staat als het één, kun je niet meer het ander zijn", vertelt Borrel. Ze verzet zich tegen dit platte en eendimensionale beeld van de vrouw.

"Het is veel leuker om gelaagd te zijn, om verschillende tegengestelde polen in jezelf te omarmen. Je mag verlangen naar huiselijk geluk én naar dynamische seksualiteit. En bovendien: als je als vrouw alles mag zijn, dan mag je als man ook alles zijn. Ik denk dat dat heel veel oplevert voor de verbinding tussen mensen."

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcast. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.