Sheila Sitalsings' opa maakte carrière bij de NSB

'Moeder verzweeg een vrij cruciaal deel'

Opa Sjarrel overleed toen Sheila zeven jaar oud was. "Ik ben opgegroeid met het beeld van een avontuurlijke, vrolijke opa voor wie niets te gek was." Natuurlijk was ze boos, in verwarring en verbaasd toen ze erachter kwam dat Opa Sjarrel zich halverwege de jaren '30 aansloot bij de NSB en daar carrière maakte. Ze had haar moeder zo vaak gevraagd naar hoe het was in de oorlog. En die vertelde dan mooie beeldende verhalen over wat ze allemaal had meegemaakt. "Dat waren geen verzonnen verhalen, het klopte allemaal, maar ze verzweeg een vrij cruciaal deel. Namelijk dat haar vader bij de NSB had gezeten, in een uniform rondliep, daar een goede positie had, dat ze er goed van gegeten en gedronken hebben." Sheila voelde zich bekocht. Ze besloot op zoek te gaan naar antwoorden.

'Er was veel wat je wist omdat je het zag'

Na de Tweede Wereldoorlog zijn ruim 400.000 mensen onderzocht op collaboratie. Die dossiers liggen in Nationaal Archief in Den Haag en zijn openbaar. Ook het dossier van Opa Sjarrel. Een belangrijke bron voor de reconstructie die Sheila probeerde te maken van het verleden. Waar Sheila ook veel aan heeft gehad bij haar onderzoek is het contact met Stichting Werkgroep Herkenning, waar nazaten van collaborateurs elkaar treffen.

"Wat ik me wel ben gaan realiseren tijdens het bij elkaar puzzelen van dit verleden, is dat het misschien niet eens zo relevant is om te weten wat de ultieme consequentie was, dat die mensen werden vermoord. Er was heel veel wat je wel wist omdat je dat om je heen zag, namelijk dat ze uit de publieke ruimte werden geduwd, dat allerlei groepen nergens meer welkom waren, dat ze niet naar zwembaden mochten, niet naar bioscopen, niet naar het strand mochten komen, uit hun banen werden verdreven, uit hun huizen werden verdreven, werden onteigend. Dát was geen geheim. Daarvan kun je niet zeggen: dat heeft niemand geweten."

'Karma is a bitch'

Sheila’s moeder was slachtoffer van ouders die de keuze maakten om zich aan te sluiten bij de NSB en dat was een grote last. "Ik ben het wel gaan begrijpen, want inmiddels is het acht jaar geleden dat mijn moeder overleed. En ik begrijp inmiddels dat het ook een daad van liefde is om het er niet over te hebben, omdat het zo ingewikkeld en beschadigend en beschamend is."

Sheila heeft haar twee dochters meteen verteld over opa Sjarrel. "Het is voor hun oude geschiedenis. Ze identificeren zich eigenlijk nauwelijks met zo’n witte grootvader. Ze hebben een zwarte Surinaamse vader. Hun eerste reactie was ook dat ze het hilarisch vonden. Dat een man die zo’n systeem heeft gesteund, zwarte achterkleinkinderen heeft. Ze zeiden ook: het is karma. Karma is a bitch, ja."