Fotograaf der Nederlanden Marwan Magroun: 'Onze verbeelding creëert het Nederlanderschap'

Moeder met haar zussen

"Mijn moeder leeft deels in Nederland en deels in Tunesië. Wij komen uit Zarzis, dat is een kunststreek dichtbij de grens van Libië, dichtbij Djerba, een schiereiland wat mensen wel kennen van vakantie. Echt zo’n zonbestemming. Daar wonen wij. Het voelt ook als een deel waar ik vandaan kom. Ik kom zelf uit Rotterdam en Zarzis is ook een havenstad", Vertelt Magroun.

In Naarden-Vesting zie je Margrouns' moeder in het gras met haar zussen. "De serie heet ajouti, mijn zussen. Ze haalt veel verloren tijd met haar zussen in. Mijn moeder woonde hier. Zij voelde altijd horba, heimwee. Ze leefde hier, voedde haar kinderen op, werkte veel en kwam in 1980 naar Nederland. Ze had meerdere banen tegelijk. Ik zie haar in Tunesië opbloeien. Ze is daar onderdeel van een community waar ze gewaardeerd en gezien wordt met al haar levenservaring, terwijl ze hier vaak een vrouw met een hoofddoek op de markt is. Het gaat dus vooral over de vraag 'hoe word je omarmd'. De individualistische samenleving versus de collectivistische samenleving. Dat zijn we in Nederland helaas een beetje kwijt."

Moederskindje

Op de vraag of Margroun een goede band met zijn moeder heeft, antwoordt hij: "Ik ben echt een moederskindje. Zij heeft me geleerd om met respect met mensen om te gaan en als je iets graag wil, dan moet je daar je best voor doen. Zij moest altijd om 6 uur de deur uit om te gaan werken en kwam 's avonds om 8 uur weer thuis."

Is Margroun een Tunesiër? Hij heeft het over 'mijn stad', maar lijkt een echte Rotterdammer in hart en nieren, met een Tunesische navelstreng. "Dat zie ik niet zo", zegt de fotograaf. "Ik ben een palet met verschillende dingen. Ik hou ook van postzegels verzamelen bijvoorbeeld. Ik omarm al mijn delen. Ik ben geboren in het centrum van Rotterdam, een paar honderd meter van de kunstacademie. Als je het hebt over werelden die zo dichtbij kunnen zijn en zo veraf voelden… Ik stond zo ver van die wereld af. Ik wist niet dat de kunsten bestaan. Ik denk dat ik met de jaren aan het ontdekken ben wat het betekent om kunstenaar te zijn. Ik heb mezelf nooit zo genoemd en dat toelaten is al een hele kunst."

Nederlanderschap

Als Fotograaf der Nederlanden gaf Magroun zichzelf twee opdrachten mee. "Ik wil Nederland graag in beeld brengen en dan ook echt iedereen. Vooral mensen met verhalen die niet vaak verteld worden." Bijvoorbeeld The life of fathers, waarmee hij bekend werd. Een fotoserie en documentaireserie over vaders. Extra bijzonder omdat hij zelf opgroeide zonder vader. "Maar ik heb ook een serie gemaakt van de Raad voor Rechtsbijstand, omdat de sociale advocatuur niet meer interessant is voor een groot deel van het land, dus het kan maar zo dat we straks geen sociale advocaten meer hebben."

Het thema waar ik nu bezig ben is het Nederlanderschap. Hoe ik dat ervaar. Ik ben veel gaan nadenken over wat dat dan voor mij betekent. Hoe kan ik het land op een bepaalde manier verbeelden, zodat veel mensen het gevoel kunnen krijgen dat ze daar een onderdeel van zijn. Zo kunnen we meer saamhorigheid creëren."

Dat lukt, met een handjevol foto’s. "We zijn een beeldenmaatschappij. Je kan alleen toegang krijgen met de verbeelding. Onze verbeelding creëert het Nederlanderschap. Het gaat over een idee. Ik ben bezig met het afscheid nemen van het oude idee van wie wij zijn en op zoek gaan naar nieuwe ideeën, waardoor je een toegevoegde waarde kunt zijn voor deze samenleving. Daar komt ook onzekerheid bij, omdat er ook mensen in mijn omgeving zijn die zich zorgen maken over welke kant Nederland op gaat. Ik maak me ook zorgen om Nederland. Wat mij op de been houdt is een gezond optimisme over ons collectivisme. Ik hoop dat we met z’n allen voor Nederland bidden."