Architect Samir Bantal: 'Steeds meer steden beginnen op elkaar te lijken'
- Nieuws
- Architect Samir Bantal: 'Steeds meer steden beginnen op elkaar te lijken'
"We hebben de stad steeds meer weten om te vormen tot een heel geoliede machine en dat idee, of droombeeld, van een stad wordt over de hele wereld gekopieerd." Architect Samir Bantal, directeur van AMO, de denktank van het internationale architectenbureau OMA, onderzocht samen met architect Rem Koolhaas ontwikkelingen op het platteland en afgelegen gebieden. Bantal legt in Kunststof uit hoe maatschappijen erop zijn gericht de planeet te laten werken voor die steeds verder uitdijende steden.
Focus op de stad
"Countryside was een op zichzelf staande studie die ongeveer vijf jaar duurde", vertelt Samir Bantal over het onderzoek. "We hebben op verschillende plekken over de hele wereld gekeken naar wat er veranderde op het platteland. We hadden namelijk een gevoel dat wij in de loop der jaren steeds meer gefocust waren op de stad. Niet alleen ons vakgebied, maar eigenlijk de hele samenleving.
Dat zag je het ook terug in statistieken die in 2007 werden gepresenteerd door de VN: voor het eerst in de mensheid leefde 50% van de wereldbevolking in de moderne stad en 50% nog op het platteland. De voorspelling was dat in 2050 80% in de stad zou wonen en nog maar 20% op het platteland. Je kunt je natuurlijk voorstellen dat dit een soort ontwrichtend effect zou kunnen hebben op het platteland. En tegelijkertijd ook op de stad, want wat betekent dit voor die stad?
Platteland is niet alleen weilanden en natuur
"Ik heb het idee dat we de stad steeds meer hebben weten om te vormen tot een heel geoliede machine en dat eigenlijk het idee van een stad, of het droombeeld van een stad, over de hele wereld wordt gekopieerd. Steeds meer steden beginnen op elkaar te lijken. Maar als je dan kijkt wat er op het platteland gebeurt, dan zie je dat daar eigenlijk een soort ongelooflijke transformatie plaatsvindt."
Er heerst volgens Samir een idee dat het er vrij traag gaat, vrij ontspannen en relaxt. "Er bestaat eigenlijk een heel romantisch en nostalgisch beeld van wat het platteland is. Een heel hardnekkig beeld, waar we niet zo snel vanaf komen. Daardoor verliezen we misschien ook de focus op dat platteland, zijn we alleen maar op die stad gericht."
Omslag door corona
In coronatijd zijn veel mensen naar het platteland getrokken. Dat we anders naar het gebied, de architectuur en de stedenbouw zijn gaan kijken toont volgens Samir aan dat het onderwerp ontzettend relevant is. "We hebben namelijk vrij lang alleen maar geloofd in ‘de stad als de enige mogelijkheid, als dé toekomst’, of als onvermijdelijk eindpunt voor de mensheid. Interessant van corona was dat heel veel mensen zich gingen afvragen ‘leef ik nog wel fijn in die stad?’.
Wat heel mooi is: het op afstand werken of telewerken wat we heel lang hebben geprobeerd te promoten en wat maar niet van de grond kwam, werd in één klap omarmd. Heel veel mensen vinden dat nog steeds een heel fijn alternatief en willen niet meer terug."
Alternatieven voor de stad
We hebben de stad ontworpen, bedacht, als een soort model voor veel mensen bij elkaar. Maar je kunt ook terugkijken naar het verleden. Zijn er ook alternatieven voor de stad?
Communes op het platteland bijvoorbeeld. De Fransman Charles Fourier had begin 19e eeuw het idee: misschien is de stad geen ideaal model, het dorp ook niet, misschien moeten we daar iets tussenin hebben. Dat waren de Phalanstères. Die groeiden tot maximaal 2000 mensen, en kwam er een stop en ontstond er een volgende, een paar kilometer verderop. Zo ontstond er een netwerk van een soort paleizen, communes, die eigenlijk zelfvoorzienend waren. Romantisch, maar ook heel futuristisch. Je ziet nu ook weer een heleboel ondernemingen datzelfde idee proberen uit te vinden: kunnen we niet naar een soort alternatief gaan voor de stad?’
Samir Bantal, architect - Kunststof
Gerelateerd
