Hoe houdbaar is het romantische ideaal (levenslange liefde) nog?

"Het is heel wonderlijk dat je voor de rest van je leven samen blijft passen", zegt Barbara van Beukering. Haar verwondering is oprecht en typerend voor de manier waarop ze haar relatie benadert: niet als vanzelfsprekend, maar als iets dat voortdurend opnieuw gekozen wordt en waar ook veel geluk en toeval bij komt kijken.

Romantische liefde is een cultureel geconstrueerd ideaal

Toch stelt ze dat de liefde zoals we die kennen, als monogaam, levenslang en romantisch, een cultureel geconstrueerd ideaal is. "Het huwelijk is ooit bedacht door de kerk, toen werd het echt gezien als een overeenkomst. Daarna kwam er een periode van romantiek. Die zijn we op het huwelijk gaan plakken: de persoon met wie je zou trouwen, zou ook de persoon moeten zijn op wie je de rest van je leven verliefd blijft. Maar verliefdheid duurt gemiddeld anderhalf jaar. Daarna is de vraag: pas je echt bij elkaar?"

Die vraag speelt ook bij haar vier kinderen, allemaal rond de 30. Twee van hen zijn inmiddels gescheiden van de ouder van hun kind. Van Beukering vroeg hen naar hun ervaringen, niet alleen als kinderen van een langdurig huwelijk, maar ook als jonge ouders die hun weg zoeken in een andere tijd. "Ik wilde weten hoe zij het huwelijk tussen mij en mijn man hebben ervaren, was het drukkend of juist bevrijdend? En hoe zien zij de toekomst van liefde? Want zij zijn de toekomst."

De gesprekken die volgden, verrasten haar. Laura, haar dochter, kreeg een dochtertje, maar al na 6 maanden vertrok de vader. "Het was traumatisch. Ze viel af, sliep niet, het was een van de ergste dingen die ik heb meegemaakt." Toch vond Laura na jaren een nieuwe liefde, en met die nieuwe partner ook een ander, realistischer idee van wat liefde kan zijn. "Ze is nu zielsgelukkig. De toekomst van het romantisch ideaal zit misschien in meerdere relaties in je leven. Niet in die ene grote liefde."

Een boek over liefde én scheiden

Van Beukering ontdekte hoe diep het romantisch ideaal geworteld zit in onze cultuur. Zelfs als we rationeel begrijpen dat relaties kunnen eindigen, blijft de hoop op 'de ware' bestaan. Dat komt niet alleen uit films en boeken, maar ook uit opvoeding. "Mijn moeder zei altijd: 'Je mag alles worden, zolang je maar de beste bent.' Dat zette druk. Ik hoop dat ik mijn kinderen meer ruimte heb gegeven."

Wat begon als een boek over liefde, veranderde langzaam in een boek dat ook veel gaat over scheiden. "Dat was niet zozeer de bedoeling. Maar toen ik met mensen ging praten, kwam ik erachter hoe vaak relaties stuklopen, hoeveel vechtscheidingen er zijn, en hoe slecht ex-partners soms met elkaar omgaan."

"Nederland is vol met singles, en dat aantal zal alleen maar toenemen. Maar onze samenleving is nog steeds gebouwd op de koppelcultuur. Single zijn wordt gezien als tijdelijk, alsof het pas weer klopt als je iemand hebt."

Van Beukerings verhaal is geen pleidooi tegen de liefde. Integendeel: het is een pleidooi voor eerlijkheid. Voor het erkennen dat liefde veranderlijk is, en dat dat niet per se een mislukking hoeft te zijn als je niet meteen 'de ware' vindt.