Dode potvis en bleekvelden: zo rook de zeventiende eeuw

"Het mooie aan geuren is dat je er heel direct een herinnering aan kunt koppelen", vertelt Martine Gosselink, directeur van het Haagse museum in Spraakmakers. De tentoonstelling Vervlogen - Geuren in de kleuren, is volgens haar super innovatief. Zodra het met de coronamaatregelen weer kan, kunnen bezoekers naar acht verschillende werken kijken terwijl ze ook iets ruiken.

Bleekvelden

"We hebben de geuren van dingen die je nu niet meer kent nagebootst. Zoals de geur van een aangespoelde potvis, een stinkende Amsterdamse gracht, of bijvoorbeeld de geur van de velden waar vroeger kantoen op werd gebleekt."

Schilder Jan van Goyen schilderde deze zogenaamde bleekvelden in Haarlem in de zeventiende eeuw. Gosselink: "Die doeken, dat is katoen. Die werden geloogd in een speciaal chemisch goedje. De combinatie van dat goedje en de zon zorgden ervoor dat de doeken gebleekt werden en dat moet heel specifiek hebben geroken."

Pomander

Een andere geur die we nu niet meer kennen, is de geur van de pomander. "Dat was een gouden bolletje dat je aan een ketting had hangen." Mensen wasten zich vroeger veel minder dan nu, vertelt Gosselink. "Allerlei lichaamsluchten moesten gecamoufleerd worden en dat deed je met een pomme d'ambre, een appeltje van amber."

Instituut voor geuren

De geuren zijn samengesteld door het International Flavors and Fragrances-instituut. Zij zijn een van de grootste producenten van geur- en smaakstoffen ter wereld. De geuren komen in speciale verstuivers die de droge geurdeeltjes aan de bezoekers moet laten ruiken.

Spraakmakers-verslaggever Marcel Dekker mocht vast een geurproefje nemen.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.