De comeback van de christen

Volgens onderzoeker dr. Ernst van den Hemel wordt religie tegenwoordig vooral gezien als een belangrijk onderdeel van culturele identiteit en minder als een kwestie van geloof. Dit verklaart waarom politici als Geert Wilders, die zelf nauwelijks in de kerk komt, kunnen spreken over het beschermen van 'christelijke waarden'.

Deze hernieuwde belangstelling voor religie manifesteert zich opvallend genoeg voornamelijk via sociale media. Zo delen jongeren op platforms als TikTok en Instagram beelden van kruisvaarders of traditionele katholieke rituelen. Een 'tradwife' die pleit voor een terugkeer naar traditionele rolpatronen doet dit ironisch genoeg met professionele belichting en moderne opnameapparatuur. Het is vooral een vorm van protestcultuur tegen wat als de dominante progressieve norm wordt ervaren.

Anders dan vroeger, toen religie vaak een vanzelfsprekend deel van de familietraditie was, is het vandaag een bewuste keuze die sterk verbonden is met identiteit. In conservatieve bewegingen fungeert religie als een kader dat richting en zingeving biedt in een als stuurloos ervaren maatschappij. Het gevoel van ontworteling en het zoeken naar traditionele waarden spreekt mensen aan, ook als de objectieve economische situatie niet slecht is.

Of deze trend ook zal leiden tot meer kerkbezoek, blijft de vraag. Het flirten met conservatieve waarden en religieuze symbolen online heeft vaak een radicaliserende werking, terwijl kerkbezoek juist de-radicaliserend kan werken, doordat ideeën in een diverse gemeenschap worden bediscussieerd. Vooralsnog lijkt de opleving van religieuze taal en symboliek vooral een mediafenomeen dat past in een bredere conservatieve beweging, meer dan een terugkeer naar traditionele religieuze gemeenschappen.