'Van oorlog ga je houden' is het Non-Fictie Boek van de Maand mei

"Kan je echt van oorlog gaan houden? Je zou kunnen denken dat de gewone mens met het geweld van de oorlog niets te maken wil hebben. Maar met welk doel je ook naar het front gaat, je komt in een wereld terecht die met geen andere is te vergelijken. Het leven aan de frontlinie speelt zich af in een geheel eigen universum. De taal van de oorlog is voor een buitenstaander bijna onmogelijk om te begrijpen.

Het oorlogsgevoel

Hans Jaap Melissen weet echter de juiste woorden te vinden die recht doen aan het oorlogsgevoel. Is het de angst voor gekrenkte mannelijkheid? Verlangen we naar het contrast, dat randje tussen leven en dood? De euforie, de kick van het leven? In zijn boek geeft Melissen een eerlijk, bijna rauw beeld van wat oorlog voeren met een mens kan doen. Hij spaart zichzelf daarbij niet en laat zien hoe hij als verslaggever zijn doelen verlegt en steeds weer de frontlinie opzoekt.

Het verlangen naar een intens leven groeit. In de oorlog gaat die intensiteit vaak samen met fel geweld en eenmaal terug achter het bureau kan de droom naar het gevecht in gedachten blijven leven.

Menselijk mechanisme

Het is een menselijk mechanisme waar we volgens Melissen niet aan voorbij mogen gaan wanneer we het willen hebben over het ware verhaal van de oorlog. ‘Je zit in een hele andere omgeving en bent echt op elkaar aangewezen’, een zin die zich als een echo in het boek heeft genesteld. In ieder gesprek dat Melissen voert, met de veteraan, de oorlogsarts maar ook met de oorlogsverslaggever zelf, horen we flarden van hetzelfde verhaal. Weg van de drukte van thuis, is die vreemde druk ineens veel beter te verdragen.

Hoe aangrijpend het leven in het oorlogsgebied ook mag zijn, het is wel een klein en overzichtelijk leven. Met weinig middelen het beste uit jezelf halen, werken op de toppen van je kunnen. Focus, adrenaline, de gesprekken zijn ermee doordrenkt. Zo sterk zelfs, dat je als lezer niet anders kan dan je in gedachten op oorlogspad te begeven. Met het oppakken van de strijdbijl voelen we ons niet langer onmachtig.

Oorlog huist ook in onszelf

De beweging van het gevecht lijkt een positieve invloed op ons te hebben. Onbewust leren we door het werk van Melissen veel over de werking van het menselijk brein. Wat we nodig hebben om goed te functioneren en wat ons soms onbewust schade toebrengt. Oorlog huist ook in onszelf en wanneer we dit psychologische aspect blijven negeren, zullen we de aard van het oorlogvoeren niet kunnen achterhalen.

Wat gebeurt er wanneer je het gevaar voor eigen leven met iemand deelt? Die absolute doodsangst samen draagt? Het intieme moment, waarin de rest van de wereld naar de achtergrond verdwijnt en iedere handeling, iedere beweging, iedere zucht, telt? Zowel het slechtste als het beste komt dan in de mens naar boven. Een situatie die zich maar moeilijk laat omschrijven, al komt het werk van Melissen wel heel dichtbij. Dit boek geeft inzicht in de complexe relatie die wij met oorlog hebben. Een relatie die zonder liefde niet kan bestaan."

Eervolle vermelding

Iedere maand deelt Emma Louise Diest ook een eervolle vermelding uit aan een non-fictie boek. Dit keer is die voor 'De Reynaert' van Frits van Oostrom. Diest: "Literatuur is niet ongeladen, sterker nog, de Reynaert neemt met iedere nieuwe publicatie in zwaarte toe. Bijna duizelig door de vele vertalingen voelen we ons geborgen in het overkoepelende verhaal van de Reynaert van Frits van Oostrom zelf. We smelten samen met de toewijding van de schrijver en zijn vrij om ook eigen paden te ontdekken, waarbij we, zoals Van Oostrom stelt, ‘denken als een accountant maar voelen als een artiest’."