Kamp Holland veranderde de kijk van Bette Dam op haar vak: 'Ik schrok van de lage kwaliteit van journalistiek'

Voordat Bette Dam zelf de journalistiek in ging had ze een hele hoge pet op van de oorlogsjournalistiek. "In de journalistiek is oorlogsverslaggeving toch wel the top of the bill. De beste belanden daar."

De aanslagen op de Twin Towers motiveerde Dam extra om voor dit vak te kiezen. Een direct gevolg van die aanslagen was de inmenging van Nederland in Afghanistan. Vanaf juli 2006 werden Nederlandse militairen uitgezonden naar Kamp Holland in de Afghaanse provincie Uruzgan.

Kamp Holland

Dam bezocht zelf het kamp en juist dat bezoek zette haar wereld op z’n kop. "Ik schrok daar van de lage kwaliteit van de journalistiek. De Nederlandse kijker werd benadeeld door de eigen, Nederlandse journalistiek. Ze hingen de microfoon alleen onder de neus van Nederlandse woordvoerders en generaals. Voor mij was dat onbegrijpelijk."

In haar tijd op het kamp stuitte Dam op een verhaal wat ze volgens de journalistieke code niet mocht brengen, maar toch bracht. Het werd haar niet in dank afgenomen. "Ik ben enorm uitgescholden door de woordvoerder. En als ik daarna zei dat ik graag het kamp af wilde kreeg ik als reactie: 'We komen je niet redden he, dat weet je?' Dat krijg je als je tegen Defensie in gaat."

Zelfstandig op pad

Dam besluit met aanmoediging van journalist Minka Nijhuis zelf op pad te gaan in Afghanistan. "Dat heeft mijn carrière een totaal andere kant op geduwd. Het narratief van Defensie, wat voortdurend op de NOS te horen was, wat voortdurend in de ANP berichten te horen was.. dat was bedacht in Den Haag en Washington. Het klopte niet."

Het bleek tot verrassing van Dam makkelijk te gaan. "We konden overal naartoe in Afghanistan. Er was geen Taliban rondom Kabul. In 2008 moest je echt ver reizen om in gevaar te komen. Dat hele idee was bedacht aan deze kant van de wereld. Daardoor had déze kant van de wereld alle monopolie op de waarheid."

Vaak wordt Dam gezien als ‘een irritante journalist’. Maar dat houdt haar niet tegen. "Ik ben na vijftien jaar op het punt gekomen dat ik openlijk kritiek uit op de journalistiek in de hoop dat we samen verder kunnen. Maar ik zie dat er in de journalistiek na '11 september' een patriottisme is ontstaan, een gevoel van 'we worden aangevallen'. Maar de verantwoordelijkheid om een verhaal te brengen over wat er aan de hand is, is veel groter dan jezelf. Het gaat niet om jou. Het gaat er om dat jij de vierde macht bent in deze samenleving.

Diversiteit en clickbait

Een van de problemen die Dam tegenkomt is het gebrek aan diversiteit op veel redacties. "We hebben heel weinig kennis van die andere kant. We hebben een prachtige democratie. We kunnen alles! Maar toch hebben wij nauwelijks een voet in de netwerken ergens anders dan Washington, Den Haag of Brussel."

“Dat kunnen we echt beter. Door bijvoorbeeld net zo veel luisteren naar Al Qaida of naar de burgemeester van Bagdad als naar Washington. Het is een prachtig vak, maar we zijn weggelopen van die verantwoordelijkheid."

Een ander probleem van de huidige tijd is volgens Dam clickbait. "Het is 'fast food-achtig'. Daar zitten we nu diep in, maar daar kunnen we ook uit. Wie wil er nou McDonalds als je een prachtig vijf-sterren maal kunt hebben?"

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.