Finland in veel dingen de beste, maar er is ook een duidelijke keerzijde

We kunnen wel heel uitgebreid gaan uitleggen hoe de Finse samenleving werkt, maar eigenlijk komt alles samen in één product: de babydoos. Wat is dat? "Het is een van de innovaties hier, naast Nokia", zegt Minna van Gerven, hoogleraar sociaal beleid aan de Universiteit van Tampere, in Zuid-Finland.

Kindersterfte enorm gedaald

"Het is een doos zo groot als een klein kinderwiegje", vult Anna Schoemakers aan. Ze heeft een Finse moeder én is vicevoorzitter van de Vereniging Nederland-Finland. "Je kúnt het ook gebruiken als wiegje: er zit een klein matrasje in. Hierop liggen alle producten voor het eerste jaar, van kleding en verzorgingsproducten tot babyvoeding. Dus alle kinderen krijgen een gelijke start mee. Hoe mooi is dat?" Van Gerven vertelt dat de kindersterfte erdoor gedaald is.

Hierin ligt het geheim besloten, denken de twee, waarom Finland het zo goed doet in de lijstjes. 'Het meest stabiele land ter wereld', 'het veiligste land', 'het meest vrije land', het zijn enkele van de vele labels die je op het land kunt plakken.

"Finland heeft een universele verzorgingsstaat", vertelt de Finse hoogleraar. "Het verkleinen van inkomensverschillen is een zeer belangrijke doelstelling van de overheid. Een groot aantal inwoners kan aanspraak maken op collectieve voorzieningen." De publieke sector is groot en is dan ook een grote werkgever, vertelt Van Gerven. De diensten zorgen goed voor hun mensen. Bovendien is de kinderopvang betaalbaar én van goede kwaliteit. "Dat is de magic trick."

Maar er is ook een keerzijde. De belastingen zijn hoog - alhoewel je dat volgens Van Gerven in perspectief moet zien. "We betalen veel, maar profiteren ook veel." Bovendien merkt ze op dat, net als in Nederland, de hogere inkomens het meeste betalen. "De schouders van de verzorgingsstaat zijn zeer breed."

Finnen snel zelfredzaam

Er gaan ook verhalen dat er veel drankmisbruik is, en dat het zelfmoordpercentage hoog is. "We hebben lang in de top gestaan", zegt de hoogleraar. "De laatste tien jaar nemen de problemen wat af. Het is het gevolg van een zeer individualistische samenleving. We moeten heel snel zelfredzaam zijn."

Schoemakers herkent het. "Het is er langer donker, negen maanden heb je veel meer donkere uren dan hier. Dan ben je veel binnen. In de zomer is er een tegenovergestelde beweging. Lange vakanties, alles wordt gevierd in de zomer, iedereen trouwt en studeert af."