Hoe wordt bepaald welke wetenschappers en journalisten uit conflictgebieden naar Nederland mogen komen?

Het NIAS neemt per jaar vijftig tot zestig buitenlandse onderzoekers aan, waarvan er tien procent uit conflictgebieden komt. Sinds de oorlog in Oekraïne is er flink opgeschaald. 

'Tegen boycotten'

"We hebben veel onderzoekers uit Oekraïne gehad, maar inmiddels ook dissidenten uit Rusland", vertelt Duyvendak. "De overheid heeft ooit besloten dat Russische onderzoekers niet meer naar Nederland mogen komen, maar wij gaan in tegen dit beleid." Duyvendak stelt dat de overheid hier te rigide in is. "Juist dissidente wetenschappers hebben het ontzettend moeilijk. Ze zijn hun leven niet zeker."

Ook voor Palestijnse onderzoekers is het moeilijk om naar Nederland te komen, vult Duyvendak aan. "Ze hebben enerzijds toestemming nodig van Israël, anderzijds zijn er in Nederland aanvullende eisen, wat het moeilijker maakt."

Duyvendak vindt dat er een verantwoordelijkheid ligt bij de overheid om te besturen op basis van feiten. "Het gaat nu puur over emotie, er wordt bijvoorbeeld een asielcrisis ervaren. Maar om hoeveel mensen gaat het werkelijk en wat is je verantwoordelijkheid als Nederland om ervoor te zorgen dat mensen veilig hun werk kunnen doen?"

Onmogelijke keuze

Maar hoe bepaal je nu wie je uit deze conflictgebieden naar Nederland haalt? "Het is een onmogelijke keuze", vertelt Duyvendak. Hij was betrokken bij de selectie van onderzoekers uit Gaza, die hun sollicitatie vaak vanuit een tentje verstuurden. "Ik heb nog nooit zoveel extreem leed gelezen als in die sollicitaties. Het is verschrikkelijk."

Hoewel hij het liefst iedereen een plek zou willen bieden, moet hij toch een keuze maken. "We selecteren op de kwaliteit van het voorstel dat ze schrijven. Je moet ook nadenken over wat ze hier gaan doen. Ze moeten mee kunnen draaien met de andere onderzoekers."