Wordt vogelgriep de nieuwe coronacrisis? En nog acht vragen over de vogelgriep

1. Is alle aandacht voor de vogelgriep niet een beetje overdreven?

"Dit jaar was wel een uitzonderlijk jaar hoor, met ook heel veel uitbraken. Paniek is alleen niet het goede woord denk ik. Maar er zijn wel de eerste signalen dat het virus nu in Nederland gaat blijven en zich ook zodanig aanpast dat het naar zoogdieren kan."

2. Hoe groot is de kans dat wij mensen ziek worden?

"Het risico voor de mens wordt nog steeds ingeschat als laag. Oke, tenzij je echt zelf beroepsmatig in contact komt. Bijvoorbeeld ruimingsploegen die met zieke kippen in de weer zijn. Maar dat komt toch omdat we het virus nog niet echt naar mensen zien gaan. Mens tot mens-verspreiding hebben we helemaal nog niet gezien."

3. Hoe groot is de kans dat dit de volgende grote pandemie gaat worden?

"Nou die kans acht ik echt klein, want er zijn natuurlijk ook andere virussen die zo'n pandemie zouden kunnen veroorzaken. Maar het is wel een virus dat we goed moeten monitoren. We zien nu dat naar zoogdieren kan en in zoogdieren zien we ook een eerste mutatie optreden. Die heeft ermee te maken dat het virus zich aanpast aan de lagere lichaamstemperatuur van zoogdieren. Die zijn 37 graden, vogels zijn 42. Wat je dan wel nog moet hebben is dat het virus zich moet kunnen verspreiden tussen mensen. En daar zijn nog veel meer mutaties voor nodig."

"Er zijn studies geweest die aangeven dat er nog minimaal vier extra mutaties nodig zijn om een virus te hebben dat door de lucht van mens naar mens kan of van zoogdier naar zoogdier."

"We zien in Azië bepaalde stammen van het virus circuleren die echt naar mensen kunnen. Die zijn tot nu toe dus niet in Europa gevonden. Dat zijn stammen die je eigenlijk niet naar Nederland zou willen hebben. Dus daar passen we ook wel heel goed voor op."

4. Zijn er nog andere manieren waarop het virus zich kan aanpassen?

"Dit is een griepvirus voor vogels. Maar je hebt natuurlijk ook griepvirussen voor mensen, zelfs voor varkens. En wat je zou kunnen krijgen is dat wanneer een mens een gewone griep onder de leden heeft en hij ook nog geïnfecteerd wordt met vogelgriep, die virussen zich gaan vermengen. En dan krijg je ineens een heel nieuw virus."

"En dat is natuurlijk niet te voorspellen. En het is een enorm kleine kans. Ja, maar als dat gebeurt, zou je wel echt een virus met pandemisch potentieel kunnen krijgen."

5. Wat zijn de symptomen? Wat voel ik dan? Waar ga ik last van krijgen?

"In het merendeel van de gevallen zijn de symptomen echt heel mild. Dan zou je een verkoudheid of een griepje kunnen merken. Sommige mensen krijgen een oogontsteking. Er zijn eigenlijk geen gevallen bekend waarbij het fout afliep. Behalve dan nu een geval in Ecuador met dat meisje, waarbij we eigenlijk niet alle informatie hebben om te kunnen vaststellen of dat nou echt veroorzaakt was door vogelgriep."

6. Zou vogelgriep zich in zo'n geval als in Ecuador snel kunnen verspreiden?

"Nee, omdat het virus op dit moment dus eigenlijk nog niet via de lucht van een mens naar een ander mens kan. Dus als er iemand besmet raakt, is dat een soort dead end. Hoogstens word je beter of misschien gaat iemand dood, maar in elk geval besmet diegene geen andere mensen."

7. Waarom worden kippen eigenlijk geruimd?

"Het moet sowieso natuurlijk bestreden worden. Het is een gevaarlijke dierziekte die heel veel slachtoffers vraagt. Als zo'n virus uitbreekt op een bedrijf dan is het eigenlijk zo gevaarlijk dat 'ie misschien overslaat naar andere bedrijven, dat je dat bedrijf ruimt. Ook als je niet zou ruimen, dan gaat tot 100% van je kippen in zo'n stal gewoon dood. Dus ook uit oogpunt van dierenwelzijn dat je eigelijk gaat ruimen."

8. Zijn er al vaccins voor vogels?

"We hebben in een studie drie vaccins onderzocht. Een vaccin is al op de markt in bepaalde landen. De andere vaccins zijn in een ver stadium van ontwikkeling. Een aantal van die vaccins komt gewoon goed eruit. Dus die lijken te beschermen."

"We hebben ook gekeken of ze niet alleen beschermen tegen ziekten, maar of het ook beschermt tegen verspreiding van het virus. En er zitten goede vaccins tussen."

9. Moeten we gaan nadenken over een vaccin voor mensen?

''Nou, op dit moment niet, en als dat gebeurt dan hebben natuurlijk wel hele goeie vaccins liggen. Tegen de griep, tegen de seizoensgriep. En die zou je kunnen aanpassen zodat ze ook geschikt zijn voor vogelgriep. Dus dat zou op redelijke korte termijn kunnen. Maar omdat je niet kan voorspellen hoe zo'n virus eruit gaat zien, is het heel moeilijk om nu een vaccin te ontwikkelen. Dat kan eigenlijk pas als je weet tegen welk virus je wil richten."