Wat kunnen wij doen tegen klimaatverandering?

Wat kunnen wij doen tegen klimaatverandering?

Het is een vraag die als een rotsblok op je afkomt. In tijden van wereldconflicten lijken de oplossingen verder weg dan ooit. Van de wereldleiders hoeven we niet veel te verwachten. Ondertussen consumeren wij in het Westen vrolijk verder, alsof er geen vuiltje aan de lucht is. We zitten gevangen in een cultuur van narcisme gevoed door productiedwang. Dat onze natuur daaronder te lijden heeft behoeft geen uitleg. Er zijn grenzen aan groei en die grenzen worden voorlopig niet gerespecteerd. U merkt het: ik ben goedgezind vandaag.

En toch is er hoop. Ik las het boek Ecospiritualiteit van Hans Alma. Zij citeert daarin Václav Havel, de Tsjechische politicus en auteur. Hij zei ooit: ‘Hoop is niet hetzelfde als optimisme. Het is niet de overtuiging dat iets goed afloopt, maar de zekerheid dat iets zin heeft – zonder over de afloop te speculeren.’ Met die opvatting kan ik goed uit de voeten. Handelen vanuit de waarden en normen waarvoor we staan geeft geloof in de goede zaak. Dat iets zin heeft.

De verwondering, maar ook de verontwaardiging die we voelen wanneer we ons bekommeren om de natuur, zijn emoties waarmee je aan de slag kunt in je eigen omgeving. Ik besef dat ik de droogte van het afgelopen voorjaar niet in mijn eentje kan oplossen, en dat er voorlopig geen pasklaar antwoord zal komen. Maar we mogen onze eigen ingesteldheid niet laten afhangen van moeilijke situaties die we niet kunnen controleren. Zo. Vooraleer u denkt dat ik mezelf wil kronen tot de nieuwe David Attenborough wil ik dit toch even concreet maken.

Ik droom er al een tijdje van om een vijver aan te leggen in mijn tuin. Niet zomaar een waterpartij, maar een ecosysteem waar van alles gebeurt. Een plek waar libellen over het water zweven en kikkers kunnen kwaken in de avondzon. Waar merels neerstrijken om te baden en te drinken, en waar het water wordt gezuiverd door planten die tegelijk voor zuurstof zorgen. In de modder krioelen wormen, slakken en micro-organismen die meehelpen aan het evenwicht. Als het wat meezit, zullen er schrijvertjes over het water schaatsen, ogenschijnlijk gewichtloos. Zo’n vijver is niet alleen mooi om naar te kijken, maar vormt een stille uitnodiging aan de natuur om dichterbij te komen. Een wereld op zich, ontstaan uit het eenvoudige, maar overtuigde idee dat het zin heeft om ruimte te maken voor leven waar je zelf leeft. Binnenkort hoop ik met de aanleg te beginnen.

Dat is mijn kleine daad van anarchie tegenover alles wat er fout loopt in deze tijden.