Waarom zijn we nu wél massaal solidair met vluchtelingen?

Giro 555 haalt in één dag 106 miljoen euro op, Nederlanders rijden naar het oosten om gevluchte Oekraïners op te halen en overal in het land bieden mensen hun eigen huis aan als opvangplek. Het is hartverwarmend om te zien hoe heel Holland helpt. Maar de wil om vluchtelingen te helpen is niet altijd vanzelfsprekend in Nederland.

Schaamte over rellen in Harskamp

In augustus werden inwoners van Harskamp niet voorbereid op de komst van de Afghaanse evacués. "Op maandagavond kreeg de burgemeester een telefoontje, en op dinsdag waren ze er", vertelt journalist Douwe Meijers. De rellen die volgden staan nog scherp op het netvlies. "Er is heel veel schaamte over hoe dat in augustus is gelopen", zegt Meijers. Meijers benadrukt dat het gaat om een deel van de inwoners van het dorp. Een andere groep Harskampers begon juist met inzamelingsacties om de nieuwe bewoners van het dorp te verwelkomen.

De komst van Oekraïense vluchtelingen staat in schril contrast met de rellen van augustus. Meijers: "In Harskamp zien ze relatief weinig mensen van kleur. Die wonen niet in het dorp." Op de vraag waarom er in de zomer wel rellen waren en nu niet zegt Meijers, "huidskleur speelt absoluut een rol." Daarnaast speelt religie een rol, "Harskamp is een gereformeerd dorp en veel Oekraïners zijn ook christelijk." Hierbij is het belangrijk te vermelden dat dit een aanname is: net als dat niet elke Oekraïner christen is, is niet elke Afghaan moslim. "Hier zit een Afghaanse christen", vult Sahar Shirzad aan.

'We hebben hier te maken met racisme en discriminatie'

De mensenrechtenactivist is opgelucht dat de rellen van augustus zich niet herhaalden voor de Oekraïners in Harskamp. "Ieder mens, met welke kenmerken dan ook, heeft recht op een veilig bestaan", is ook de boodschap die zij eerder schreef in haar stuk voor One World.

Mensen die van een onveilige situatie vluchten, horen op een veilige plek terecht te komen. Oftewel: de veilige verwelkoming in een land is noodzakelijk. "Je bent een oorlogsslachtoffer, laten we de dingen bij hun naam noemen", zegt Shirzad. Maar het verschil in ontvangst van Afghaanse evacués en Oekraïense vluchtelingen, moet volgens Shirzad ook bij de naam worden genoemd, namelijk: "We hebben hier te maken met racisme en discriminatie."

Een 'Racistische discriminatiecrisis'

Sinds 2015 wordt er over de 'vluchtelingencrisis' gesproken. Maar nu, met 2 miljoen mensen op de vlucht, blijven dergelijke termen uit. "In 2015 waren 1.3 miljoen mensen op de vlucht. Hoe vaak ging het toen over een migratiecrisis. Nu zijn het er zelfs 2 miljoen. Niet één keer valt 'vluchtelingencrisis', maar zijn we mensen barmhartig aan het ontvangen. Wat is het verschil? Het zijn mensen op de vlucht. Zelfs met het verschil dat wij als Nederland verantwoordelijk zijn in Afghanistan met onze troepen en missies. Dus het enige verschil is huidskleur en waar deze mensen vandaan komen. Hun rechten in het internationale vluchtelingenverdrag zijn hetzelfde, maar ze worden anders behandeld en dat heeft een naam: dat is discriminatie."

Shirzad noemt het daarom geen 'vluchtelingencrisis' maar een 'racistische discriminatiecrisis'. "We zijn hierin racistisch en we zijn aan het discrimineren en het raakt mensenlevens", aldus Shirzad. "Dit is niet een soort filosofisch vraagstuk, nee, laten we aan de slag gaan dat we iedereen gelijk behandelen vanaf nu."