Hoe krijgen we wilde mosselbanken terug in de Waddenzee?

De afgelopen jaren boeken onderzoekers van de universiteiten van Utrecht en Groningen en van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, het NIOZ, voorzichtige succesjes met biologisch oplosbare 'kunstriffen', waar jonge mosseltjes vaste grond onder de voeten kunnen vinden op een verder kale wadbodem.

Biologisch oplosbaar

De kunstriffen zijn gemaakt van biologisch oplosbare materialen. "Eén van de vragen die we willen beantwoorden is: hoe lang moeten die bioplastics standhouden, voor de mosseltjes zelf een stevig genoeg rif hebben gebouwd om stand te kunnen houden op de wadbodem", vertelt de Groningse hoogleraar kustecologie, Tjisse van der Heide (tevens onderzoeker aan het NIOZ). "Ze moeten lang genoeg blijven staan totdat de mosseltjes zelf vaste grond kunnen vinden, maar ook snel genoeg oplossen om niet tot in lengte van jaren dat soort kunstriffen op de wadbodem achter te laten."

Beste vorm

Een tweede vraag betreft de vorm, zegt Ralph Temmink, onderzoeker aan de Universiteit Utrecht. "De eerste vormen die we hebben getest waren niet bestand tegen de ruige omstandigheden van het wad. Maar nu hebben we een soort ‘lampenkappen’ gemaakt van bioplastics en die lijken het heel goed te doen!" De kunstriffen die de onderzoekers tijdens onze reportage uit de wadbodem halen, blijken behoorlijk vol te zitten met mosseltjes van één en twee jaar oud. "Dit lijkt dus goed te werken", ziet een opgetogen Temmink.

Moeder natuur kan het ook

Na meer dan dertig jaar sappelen met mosselbanken op de wadbodem, was er vorig jaar een bijzonder goede natuurlijke 'zaadval'. Dat betekent dat er spontaan heel veel jonge mosseltjes op de bodem zijn gevestigd, die ook nog eens de winter hebben overleefd. Toch hebben de onderzoekers niet het idee dat ze nu zijn 'ingehaald' door Moeder Natuur. "Het is hoe dan ook belangrijk om te leren hoe we mosselbanken, maar ook andere verdwenen structuren in de natuur kunnen helpen herstellen. Ook oesterbanken of zeegrasvelden zou je met behulp van dit soort biologisch oplosbare materialen een kickstart kunnen geven", zegt Van der Heide.

Temmink vult aan: "Ook in de Oosterschelde of op heel veel andere plekken in de wereld zou het nuttig kunnen zijn om bedreigde natuur te helpen. Voor al die situaties hopen we uiteindelijk een passende oplossing, met een goed ontwerp en van het juiste oplosbare materiaal te vinden."