Kroongetuigen en OM hebben regelmatig ruzie

Een van de bekendste kroongetuigen die overhoop lag met het OM was ongetwijfeld Peter la Serpe. La Serpe was een huurmoordenaar, die voor het OM cruciale informatie had voor het Passage-proces. Dat was een groot proces dat liep van 2009 tot en met 2017 en ging over zeven liquidaties.

Uiteindelijk werden tien personen in dit proces veroordeeld. In ruil voor zijn getuigenis, kreeg La Serpe een halvering van zijn straf, waardoor hij uiteindelijk 8 jaar kreeg opgelegd.

Amateurtoneel

Maar of La Serpe zijn die getuigenis ook daadwerkelijk zou geven, was lange tijd onzeker. In maart 2010 kondigde hij nog aan al zijn medewerking in te trekken. "Ik doe niet meer mee met dit amateurtoneel", sneerde hij tijdens het proces in de justitiebunker.

La Serpe was ontevreden over het getuigenbeschermingsprogramma dat hem werd aangeboden, nadat hij zijn verklaring al had gegeven. Volgens hem is het een beproefde methode van justitie om kroongetuigen eerst 'leeg te zuigen' om hen daarna 'zo goedkoop mogelijk te dumpen'.

Geen villa op een onbewoond eiland

Verdachten die in een getuigenbeschermingsprogramma stappen, komen volgens Marian Husken vaker van een koude kermis thuis. Husken is misdaadjournalist en schrijver van het boek Deals en dodenlijstjes. "Een crimineel heeft er vaak veel te hoge verwachtingen van", zegt Husken.

Kroongetuigen belandden niet in een villa op een onbewoond eiland, maar eerder "in een flatje in Amsterdam of Groningen, waar je weinig mensen tegenkomt". Husken weerspreekt ook dat La Serpe miljoenen meekreeg. "Hij kreeg wel geld mee, maar dat waren leningen onder strenge voorwaarden." Bovendien zat justitie er nog steeds bovenop: "Hij moest zelfs toestemming vragen voor de boeken die hij wilde kopen."

Slechte onderhandelingspositie

Over de inhoud van een getuigenbeschermingsprogramma wordt pas onderhandeld nadat de verdachte zijn verklaring in een proces-verbaal heeft laten opstellen, met zijn handtekening eronder. Daardoor is de onderhandelingspositie van de verdachte niet heel sterk.

Toch zie je vaker dat kroongetuigen dreigen om niet te getuigen in de rechtbank, wanneer het die onderhandelingen niet verlopen zoals ze hopen. Ook La Serpe dreigde daar regelmatig mee, tot hij in maart 2010 dus definitief leek af te haken.

Geen kroongetuige, geen strafvermindering

Maar ook de uitspraken op die 15e maart bleken hoog spel van La Serpe. Uiteindelijk zou hij wel degelijk als kroongetuige optreden in het proces. "Hij wist natuurlijk dat hij ook weer zijn hele straf zou moeten uitzitten, als hij niet meer zou meewerken", zegt Husken.

Het werpt een ander perspectief op de beslissing van Nabil B. om zijn medewerking in te trekken. "Ik ken hem verder niet", zegt Husken, "maar ook hij zal hierdoor natuurlijk wel zijn volle straf moeten uitzitten. Ik denk dat hij er nog wel eens op terug zou kunnen komen."

Radio EenVandaag

Dit artikel is een bijdrage van Radio EenVandaag, elke werkdag tussen 14 en 16 uur op NPO Radio 1. Meer over de uitzending is te vinden op EenVandaag.nl, Facebook of op Twitter.