ChatGPT als therapeut: zorgelijke ontwikkeling of welkome aanvulling?

Het gebruik van ChatGPT is mateloos populair onder jongeren. Ook als het gaat om hulp- en adviesvragen rondom mentale problematiek. Dat blijkt onder andere uit onderzoek van Een Vandaag. Praten over mentale klachten is ook een stuk laagdrempeliger met ChatGPT: met de app op de telefoon ben je maar een paar kliks van advies verwijderd.

ChatGPT in geestelijke gezondheidszorg

Mensen die ChatGPT om hulp vragen bij mentale problematiek kunnen ook al ervaring hebben met therapie, zegt psycholoog Anita Hubner. "En dan merken ze, 'ik kom niet verder' of 'ik voel me niet serieus genomen'." En als ze met ChatGPT in gesprek gaan, komen ze misschien wel verder.

ChatGPT is getraind met data van het internet. Dus de antwoorden die worden gegenereerd zijn op deze kennis gebaseerd. Welke bronnen exact worden geraadpleegd is onbekend, "het enige dat we weten is dat het er veel zijn", aldus Mark Hoogendoorn, hoogleraar Artificial Intelligence.

Er wordt onderzoek gedaan naar de toepassing van ChatGPT in de geestelijke gezondheidszorg. "Maar, dat moet nog uitvoeriger gedaan worden voordat ik het zou aanraden voor mensen die met serieuze problemen zitten", zegt Hoogendoorn. De vraag rijst bijvoorbeeld: een psycholoog heeft beroepsgeheim, maar wat gebeurt er met de data die jij met ChatGPT deelt?

ChatGPT niet vervanger voor therapie

Op dit moment kan ChatGPT niet een één-op-één vervanger zijn voor mensen die kampen met ernstige mentale problematiek. Denk bijvoorbeeld aan de non-verbale communicatie die een psycholoog in therapie wel kan onderscheppen, maar ChatGPT niet. Bovendien zijn er inmiddels ook talloze voorbeelden van jongeren die in een relatie met AI opgaan en daarmee contact met de realiteit verliezen.

Maar: ChatGPT kan zeker ook helpen bij mentale problematiek, of iemand uit isolement trekken. Daarom kan het ook beter worden gezien als aanvulling dan vervanging. Bijvoorbeeld als aanvulling op therapie waarbij iemand ChatGPT als ondersteuning kan gebruiken in het dagelijkse leven.

Wanneer in De Nieuws BV aan ChatGPT wordt gevraagd wat te doen bij somberheid, reageert die dat als daarover gepraat moet worden, iemand hulp moet zoeken. Dat stemt Hubner hoopvol: "Als dat soort ingrediënten erin zitten, vind ik dit een goed voorbeeld."