Meeroudergezin vaak niet erkend: 'Wet dwingt tot juridische stoelendans'

Volgens Hu, universitair docent Recht, Economie, Bestuur en Organisatie, is de ouderschapswet niet meer van deze tijd. "Voor traditionele gezinnen is het goed geregeld, maar inmiddels wordt 44 procent van de baby's geboren bij ouders die niet met elkaar getrouwd zijn", stelt Hu. "En in situaties met meer dan twee ouders biedt de wet nauwelijks houvast."

Juridische stoelendans

Het huidige systeem dwingt ouders in een juridische stoelendans. "Bij adoptie van een kind door een meemoeder wordt bijvoorbeeld de biologische vader uit zijn wettelijke rol gezet", zegt Hu. "Ook al wordt hij in de praktijk wél als vader erkend. De wet verplicht zo tot kiezen: óf de biologische ouder, óf de sociale ouder."

Ongelijke behandeling aan de grens

Eke Krijnen, schrijver van Een echte ouder en docent aan de Universiteit van Amsterdam, spreekt uit ervaring. Haar kinderen hebben drie ouders: zijzelf, haar partner en de biologische vader. "We kozen voor adoptie om mijn juridische ouderschap internationaal veilig te stellen. Maar daarmee werd de vader juridisch buiten spel gezet", vertelt Krijnen. "Dat doet pijn. Voor onze kinderen is het vanzelfsprekend dat ze drie ouders hebben, maar dat wordt wettelijk niet erkend."

Die juridische onzekerheid leidt tot risico’s. "Wat als ik met mijn kind naar het ziekenhuis moet in het buitenland? Zonder juridische status kan ik als moeder geweigerd worden", zegt Krijnen. "En op papier heeft hun vader nu geen juridische band tot zijn kinderen. Voor hem voelt dat ook pijnlijk."

Toekomst vraagt om flexibiliteit

Hu benadrukt dat nieuwe technologische ontwikkelingen, zoals kunstmatige baarmoeders of genetische voortplanting met meer dan twee ouders, de huidige wetgeving verder zullen uitdagen. "Sciencefictionideeën zijn op termijn geen fictie meer", waarschuwt Hu. "Dan moeten we opnieuw gaan definiëren wat ouderschap betekent."

Hu en Krijnen pleiten beiden voor meer juridische ruimte. "Geef mensen de mogelijkheid om met drie of vier ouders verantwoordelijkheid te delen", zegt Hu. "Laat de wet aansluiten op de realiteit, in plaats van die te beperken."

Wantrouwig

Een staatscommissie adviseerde in 2016 al om juridisch meerouderschap mogelijk te maken, maar uitvoering blijft tot nog toe uit. Volgens Krijnen spelen politieke overtuigingen een rol: "Het demissionaire kabinet schermt met kosten, maar diep van binnen leeft het idee dat een kind bij een man en vrouw hoort op te groeien. Queer ouderschap lijkt nog altijd te worden gewantrouwd."

Tijd voor erkenning

Zowel Hu als Krijnen zijn het eens dat het tijd wordt dat de wet gezinnen erkent zoals ze bestaan. In hun diversiteit en met hun meerdere ouders. "Niet de vorm, maar de zorg en verantwoordelijkheid zouden leidend moeten zijn", zegt Krijnen. "Dat is uiteindelijk in het belang van het kind."