Binnenland
KRO-NCRV

Een stemplicht of stemmen op je mobiel: hoe verhogen we de opkomst bij verkiezingen?

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Een stemplicht of stemmen op je mobiel: hoe verhogen we de opkomst bij verkiezingen?

Het 'feest van de democratie' werd deze gemeenteraadsverkiezingen maar matig bezocht. Met een historisch lage opkomst noemde de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb dit zelfs 'verdrietig'. Op welke manier kunnen we de opkomst verhogen? We bespreken het in Spraakmakers.

In heel Nederland lag de opkomst van de gemeenteraadsverkiezingen op ongeveer 40 procent en dat is historisch laag. Naar aanleiding van de lage opkomst stelt Minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken een onderzoek in.

Stemplicht

Volgens politiek journalist Kees Boonman is het aan de politiek om beter te snappen waar mensen behoefte aan hebben, maar omgekeerd heeft de kiezer ook een verplichting, vindt hij. Daarom is hij vóór een stemplicht. "Wij hebben toch ook een verantwoordelijkheid, waarom verplichten we elkaar niet om mee te doen?

Burgemeester Sjors Frölich van de gemeente Vijfheerenlanden vindt óók dat burgers een verantwoordelijkheid hebben, maar denkt niet dat een stemplicht de oplossing is. "Je mag zeker wat vragen van mensen, maar als verplicht dan leg je het op en vraag je het niet meer." Hoofdredacteur Ingrid Spijkers (Omrop Fryslan) denkt dat je met een stemplicht niet bereikt wat je eigenlijk wil: meer betrokkenheid.

Burgerbesluit

Volgens Martha Riemsma was de opkomst zó laag dat de vraag wanneer een uitslag legitiem is ook weer op tafel komt. Een oplossing voor meer betrokkenheid kan een stemplicht zijn, maar ze denkt dat het beter is wanneer (lokale) politici niet alleen zichtbaar zijn rondom de verkiezingen maar gedurende vier jaar mensen actief betrekt bij de besluitvorming.

In Enschede hebben ze onlangs geëxperimenteerd met het zogenaamde 'burgerbesluit', vertelt Riemsma waarbij mensen op informatieavonden actief met elkaar in discussie gaan over onderwerpen zoals het vuurwerkverbod of windmolens. Aan het einde van de avond wordt er gestemd en die stemming kan eventueel overgenomen worden door de raad. "Dan roep je mensen echt op, doe mee met het besluit", zegt ze.

Stemmen op zondag

In veel EU-landen worden landelijke- en lokale verkiezingen op een zondag gehouden in plaats van op woensdag, zoals in Nederland. Spijkers denkt niet dat dit helpt om de opkomst te vergroten. “Je kan drie dagen stemmen. Op de laatste dag zelfs van half acht ’s ochtends tot negen uur ’s avonds.” Als iemand wil stemmen, dan is er genoeg gelegenheid, denkt ze.

Stemmen via mobiel

Sjors Fröhlich denkt dat stemmen via mobiel of DigiD de opkomst wél echt kan vergroten. Hoewel de techniek steeds beter en veiliger wordt, is het nu nog ingewikkeld om die stemsystemen waterdicht te krijgen, denkt hij. "We kunnen niet eens met stemmachines stemmen."

Ster advertentie
Ster advertentie