40-urige werkweek? 'Als norm maar niet als plicht'

Frank Verduijn, arbeidsmarktadviseur UWV, legt uit wat het precies betekent als de arbeidsmarkt (zeer) krap is. “De spanningsindicator van het UWV meet de verhouding tussen vacatures en werkzoekenden. En zodra die verhouding doorslaat richting meer vacatures dan werkzoekenden, dan spreken wij van een krappe arbeidsmarkt. Komt die boven een bepaalde waarde uit dan geldt een zeer krappe arbeidsmarkt.”

Goedkope banen

Zakaria Boufangacha, vicevoorzitter FNV, dat we het mensen zelf moeten overlaten. “Er is een tekort aan goedbetaalde banen en banen waar mensen niet om omvallen van de werkdruk.” Boufangacha wijst ook op de complexiteit van het toeslagen- en belastingstelsel. “Het probleem is dat wij gewend zijn geraakt aan goedkope banen. Banen waarin mensen echt overwerkt worden, en waarin zij niet rond kunnen komen. Toeslagen hebben alleen maar in stand gehouden dat werkgevers er makkelijker mee wegkwamen om arbeid niet lonend te maken.”

‘Rekenkundige oefening is heel simpel’

Jannes van der Velde van Werkgeversvereniging AWVN denkt dat het goed is om mensen te vragen een 40-urige werkweek te maken. “Het lost het probleem voor een deel op. Het is niet de enige oplossing die zorgt dat onze arbeidsmarkt opeens weer ruim is”, zegt hij.

Dat zal niet zomaar gebeuren, geeft Van der Velde toe, maar: “De rekenkundige oefening is heel simpel. Als mensen die nu in deeltijd werken allemaal een paar uur per week meer gaan werken is een groot deel van ons voordeel opgelost. Er is ook voldoende onderzoek geweest om aan te tonen dat dat werkt en dat mensen dat ook best willen.”

Wel is het belangrijk dat het werken aantrekkelijker wordt gemaakt. “Op dit ogenblik worden heel veel afspraken gemaakt over hogere lonen. Maar niet alleen het loon maakt de baan aantrekkelijk, maar ook mogelijkheden dat mensen voor een deel kunnen beslissen over hun eigen werktijden bijvoorbeeld. Dat is iets wat in het moderne leven past. Daar ligt ook dus een opdracht voor werkgevers zelf.”

Norm maar niet plicht

Ton Wilthagen, hoogleraar Arbeidsmarkt aan Tilburg University vindt dat het een doel moet zijn om de arbeidsdeelname in Nederland te verhogen. “Daarvoor is het goed dat je dat als norm stelt, niet als plicht. Het is onontkoombaar als we onze brede welvaart in stand wil houden.” We hebben in Nederland een deeltijd cultuur, zegt Wilthagen. “In Nederland hebben we een enorme voorkeur voor vrije tijd en nu is de vraag; kan je dat blijven waarmaken? Je hebt deeltijd-voorkeuren maar voltijd-verwachtingen van de samenleving. Dat begint nu op gespannen voet te staan.”

De manier waarop we nu werken is eigenlijk ouderwets, zegt de hoogleraar. “We moeten werken opnieuw uitvinden om het aantrekkelijk te maken. We hebben ook nog steeds ondermaatse omvang van de kinderopvang. Verlofregelingen moeten allemaal nog opgefrist worden. Ons hele systeem is gericht op deeltijd.”