Betere gang van zaken binnen studentenverenigingen? 'Echte controle is beperkt'

In de studietijd bestaan er zowel studieverenigingen en studentenverenigingen. Twee begrippen die erg op elkaar lijken, maar die qua inhoud erg verschillen van elkaar. "Studieverenigingen draaien om de inhoud. Ze helpen studenten met hun studie, organiseren inhoudelijke activiteiten en excursies. Heel anders dan een gezelligheidsvereniging waar je lid van wordt om niet in je eentje op je studentenkamer te zitten kniezen."

Dalende trend

De aanmeldingen bij studentenverenigingen blijken langzaam te dalen. Het aantal aanmeldingen bij de grote landelijke verenigingen zakte vorig jaar naar 8,5 duizend, terwijl dat in eerdere jaren rond de 10 duizend lag. Oorzaken zijn onder andere de toegenomen studiedruk, financiële zorgen én een steeds bredere keuze aan alternatieven: van zeil- tot bordspelverenigingen. "Er is een breed scala aan clubs", zegt Slaman. "Alleen de corporale verenigingen halen het nieuws wanneer het misgaat. Want slecht nieuws is nieuws."

Traditiegetrouw of grensoverschrijdend?

De introductieperiode, beter bekend als de ontgroening, blijft een veelbesproken zaak. Volgens Slaman heeft deze discussie een lange geschiedenis. "Zelfs in de 19e eeuw verzette men zich al tegen de gewelddadige praktijken van aristocratische studenten. Vroeger ontstonden er juist corpsen uit de behoefte om de boel te reguleren."

Maar ondanks gedragscodes, lokale convenanten en strengere afspraken tussen onderwijsinstellingen en verenigingen blijft het lastig om misstanden te voorkomen. "De echte controle is beperkt. Universiteiten hebben nauwelijks formele banden met studentenverenigingen", legt Slaman uit. "En binnen verenigingen zijn het vaak de kleinere eilandjes, bestaande uit disputen en studentenhuizen, die zich onttrekken aan toezicht.”

Het Parool meldde recent dat dispuut Thalia geen nieuwe leden meer mag aannemen vanwege aanhoudende wantoestanden. "Daar spelen structuren mee die gericht zijn op afscherming", zegt Slaman. "Denk aan huizen waar je pas een deur krijgt als je seks hebt gehad, dat soort vernederende rituelen blijven onder de radar."

Gedragscodes

Toch vindt er wel degelijk verandering plaats. Slaman wijst op gedragscodes waarin staat dat verenigingen plannen moeten indienen voor hun introductieactiviteiten. Die worden beoordeeld door het bestuur en wie zich niet aan de regels houdt, riskeert het mislopen van bestuursbeurzen of een plek bij officiële evenementen. "Dat is een beetje een afgang in die wereld. Al zijn het in principe milde maatregelen, maar het is wat er nu mogelijk is", zegt Slaman.

Alcoholgebruik blijkt een ander pijnpunt binnen de studentenverenigingen. In sommige steden wordt er geëxperimenteerd met afspraken over het aantal nuchtere begeleiders of zelfs een totaalverbod op alcohol tijdens een kennismakingsweek. "Maar alcohol zit zó ingebakken in de cultuur dat zo’n verbod voor veel frictie zorgt", zegt Slaman. "Toch wordt het op een paar plekken steeds meer aangekaart."

Toekomstbestendig?

Minder aanmeldingen, druk op bestuursfuncties en kritische publieke opinie zetten het klassieke studentenverenigingsleven onder spanning. Maar volgens Slaman blijft de aantrekkingskracht bestaan, juist omdat het ook mooie kanten kent: "Het geeft verbinding. Als je samen een ontbering doormaakt, groei je sneller naar elkaar toe. Dat zie je ook in het leger en monniken in kloosters konden er vroeger ook wel wat van, hoor. Al praat dat alle overtredingen verre van goed."

Of dat altijd met vernedering gepaard moet gaan? Daar is Slaman duidelijk over: "De vraag die we moeten stellen is niet alleen hoe we excessen aanpakken, maar waar die behoefte vandaan komt om anderen te vernederen."