'Kersttoespraken Willem Alexander moderner dan Beatrix'

"Het zijn altijd teksten waar niemand aanstoot aan geeft", analyseert Alberts. "Een aantal thema's keren vaak terug, zoals de complexe wereld waarin we leven wat tot gevoelens van machteloosheid leiden." Daarnaast bedankt de koning vaak vrijwilligers en mantelzorgers en vertelt hij hoe belangrijk rechtstaat en veiligheid zijn. "En hij roept onderdanen tot de orde, zo zei hij 'Wie een ander bedreigt, ontneemt hij de ander het gevoel van veiligheid'".

Orkaan Irma

Soms klinkt de koning als een dominee, zoals in de speech van vorig jaar. "Het extreme lijkt het nieuwe normaal te worden", zei hij toen. "Maar juist vanuit de kerkelijke hoek klinkt er kritiek. De voorzitter van de Protestantse Kerk Nederland (PKN) vindt de toespraak te weinig kerkelijk, omdat de kerk en Jezus zo'n kleine rol spelen in de speeches." In 2016 kreeg de PKN haar zin, met een expliciete verwijzing in de toespraak naar 'hemel en aarde'.

Vaak stipt de koning ingrijpende gebeurtenissen aan, zoals de ramp met het vliegtuig MH17 in 2014 en de aanslagen in Parijs in 2015. Arendo Joustra, hoofdredacteur van Elsevier en schrijver van het boek 33 kersttoespraken van Beatrix, verwacht dat dit jaar orkaan Irma, die grote schade aanrichtte in Caribisch Nederland, een rol zal spelen in de toespraak.

'Britse kersttoespraken zijn moderner'

Joustra valt het op dat Willem-Alexander moderner in zijn speeches is dan zijn moeder. "Hij probeert ook dichterbij de samenleving te staan dan prinses Beatrix. Hij neemt de kritiek van PKN mee, maar hij staat ook, waar Beatrix zat." De journalist zou het ook moderner vinden om ook beelden te laten zien.

"Wat dat betreft lopen wij wat achter op het Britse koningshuis. Daar wordt de kersttoespraak al sinds 1957 op tv uitgezonden, Beatrix was pas in 2000 te zien." Qua inhoud lijken de kersttoespraken in Europa wel redelijk op elkaar. "Hoewel de Britse en Belgische toespraken minder abstract zijn", aldus Joustra.

Al met al is de speech echt iets van koning Willem-Alexander zelf. De tekst gaat weliswaar langs premier Rutte - de politiek verantwoordelijke - maar schrijft hem zelf. "Hij maakt het echt persoonlijk, in tegenstelling tot zijn moeder. Hij durft meer."

Koning Willem-Alexander staat.