Twaalf jaar onschuldig vast in Spanje: 'Ik heb het niet gedaan'

Ruim twaalf jaar zat hij gevangen in Spanje. Veroordeeld voor één verkrachting en twee aanrandingen. De Nederlander Romano van der Dussen komt na twaalf jaar en vijf maanden vrij, omdat uit een DNA-match blijkt dat een Brit en niet hij schuldig is aan de verkrachting. Filmmaker Elena Lindemans maakte de documentaire Ik heb het niet gedaan. Over hoe een Spaanse juridische dwaling zowel zijn leven verwoestte als redde.

Onderzoek rammelt

Filmmaker Lindemans trekt zich het lot van Van der Dussen aan en besluit een film over zijn verhaal te maken. Al snel ontdekt ze dat het politieonderzoek in Spanje aan alle kanten rammelt. De Spaanse politie lijkt helemaal niet geïnteresseerd in gerechtigheid. Drie jaar na de arrestatie van Van der Dussen heeft Interpol namelijk al een DNA-match met de Britse verkrachter die later schuldig wordt bevonden. ''Interpol belde letterlijk naar de Spaanse politie met het bericht dat ze de verkeerde man hadden. In Spanje zeiden ze: dat maakt niet uit.''

Volgens strafrechtadvocaat André Seebregts, die deelnam aan het gesprek in Spraakmakers, had Spanje er belang bij dat deze zaak vanwege het toerisme snel opgelost zou zijn.

Charlie T.

De film komt uit op een moment dat er ook een andere Nederlandse jongen in Spanje vastzit. De 17-jarige Charlie T. is gearresteerd op verdenking van seksueel misbruik, terwijl er alleen een verklaring is van twee Britse meisjes. Er zijn geen getuigen, geen sporenonderzoek, geen buurtonderzoek en er waren geen tolken aanwezig bij het politieverhoor. Kinderombudsvrouw, Margrite Kalverboer, pleitte er afgelopen weekend voor dat Nederland meer moet doen om de jongen zo snel mogelijk uit de Spaanse cel te krijgen.

Van der Dussen weet als geen ander hoe het de minderjarige Charlie nu vergaat. ''Ook al ben je nog niet schuldig, je komt die gevangenis binnen met de titel 'verkrachter'. Dan krijg je gelijk klappen.'' Van der Dussen leeft met de jongen mee.''Dit is een zware shock voor hem. Je moet je voorstellen dat je op de havo studeert en nog nooit in aanmerking bent gekomen met de politie. Dan zit je in de cel tussen de kakkerlakken en je spreekt de taal niet. Dat is heel moeilijk.''

Geen lieverdje

Zelf was Van der Dussen bepaald géén lieverdje voor zijn onterechte veroordeling, zo ondervond filmmaker Lindemans halverwege het draaien. Hij had behoorlijk wat gewelddelicten en arrestaties op zijn kerfstok en zweeg hierover tegen haar. ''Hij hield dingen verborgen over zijn verleden en wij kunnen geen film maken als hij niet de waarheid spreekt.''

Van der Dussen wilde het onrecht dat hem is aangedaan aantonen en was daarom niet open over zijn eerdere arrestaties en opvliegende karakter. Nadat Van der Dussen open was over zijn verleden en vertelde over zijn gewelddadige jeugd, waarbij zijn moeder hem geregeld opsloot, kreeg Lindemans meer begrip voor de persoon die hij geworden was. Bovendien maakte zijn eerdere fouten hem nog geen verkrachter.

Redding

Van der Dussen is met de veroordeling van de Brit gezuiverd van de aanklacht van verkrachting, maar de twee aanrandingen staan nog steeds op zijn naam. Dit terwijl het door het slechte Spaanse onderzoek sterk te betwijfelen is of hij schuldig is. "Dit was een hel voor mij en een psychische foltering'', zegt Van der Dussen. Toch bleef hij al die tijd strijdbaar en ziet hij ook een positieve kant van zijn lijden. "Veel van mijn vrienden zijn door hun ruige levensstijl overleden aan de drank en drugs." Daar had Van der Dussen de kans niet voor. ''Door schade en schande wordt men wijzer."

De documentaire 'Ik heb het niet gedaan' wordt vanavond om 20.25 uitgezonden op NPO 2.