Binnenland
KRO-NCRV

'Hoe chiquer het restaurant, hoe minder woorden op de menukaart'

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. 'Hoe chiquer het restaurant, hoe minder woorden op de menukaart'

Hang je vanavond boven allerlei dampende pannen, drukdoende om een kerstdis voor de hele familie te bereiden? Of laat je de boel de boel en ga je elders een vorkje prikken? Hoe dan ook: de menukaart. Hoe ziet die er anno 2022 uit? En wat is de meest gemaakte fout? De Taalstaat zit aan tafel bij culinair journalist Joël Broekaert.

"Hoe chiquer het restaurant, hoe minder woorden er nog op de menukaart staan", zegt Broekaert. "Het wordt allemaal beetje in het ongewisse gelaten." Meestal vind je een opsomming van ingrediënten, van elkaar gescheiden door, zoals dat zo mooi heet, een sluisteken. Deze dus |: een verticale streep die net iets boven en onder het woord uitsteekt. "En als je in een echt heel chique restaurant eet, dan krijg je niet eens gelijk een kaart. Dan krijg je ‘m achteraf pas, als aandenken om mee te nemen." Je bent dus "overgeleverd aan de voorstelling van een chef", die bijna als een soort kunstenaar wordt gezien.

De omschrijving 'het bedje van sla' is niet meer van deze tijd, vertelt Broekaert. "Het is best een beetje ouderwets om te schrijven 'op een bedje', 'onder een krokantje van' of 'toegedekt met'. Dat zien we steeds minder tegenwoordig." Maar het werkt wél, zegt hij, want het maakt dingen lekkerder. "In principe kun je heel goed je eigen brein of die dat van je gasten sturen en nudgen door dat soort woordjes te gebruiken op je menukaart."

Slapen onder aardappelpuree

Dat doet hij zelf ook in zijn recensies. "Ik zeg wel eens gekscherend: mijn werk bestaat uit elke week een ander woord voor lekker bedenken." Maar je wil natuurlijk weten wáárom het lekker was. De truc is dan om niet in clichés te vervallen. "Je kunt zeggen dat een aardappelpuree heel glad of romig was. Maar je kunt ook schrijven: die aardappelpuree was zo fluffy dat ik er onder zou willen slapen. Dan roep je een beeld op van een lekker warm opgeslagen dekbed. Natuurlijk gaat niemand onder aardappelpuree slapen, dat weet ik ook wel. Maar het roept gelijk zo'n warm en comforty gevoel dat je denkt: dat moet wel een fantastische aardappelpuree zijn."

De meest gemaakte taalfout op een menukaart? Dat is dat iedereen altijd alles los van elkaar schrijft, zegt Broekaert. En dat leidt wel eens tot gekke situaties. "De mooiste fouten zijn natuurlijk de samenstellingen als blauwekaassaus. Schrijf je dat los, dan is niet de kaas blauw, maar de saus. En hetzelfde geldt voor rodewijnazijn."

De Taalstaat (KRO-NCRV)

Frits Spits presenteert iedere zaterdag tussen 11:00 en 13:00 uur De Taalstaat op NPO Radio 1. Een vrolijk en informatief programma over, je verwacht het niet, de Nederlandse taal. Frits Spits interviewt bekende schrijvers, dichters en muzikanten, ingewikkelde taalkwesties worden beantwoord en 'vergeten' woorden worden verzameld. Volg De Taalstaat op Facebook en Bluesky.

Ster advertentie
Ster advertentie