Sociale aanpak dementie: 'Het legt de nadruk op de waarde van het leven'

Het aantal dementerende ouderen gaat verdubbelen, van 261.000 in 2022 naar 506.000 in 2050. De zorgen zijn terecht, want zoveel plek in verpleeghuizen is er simpelweg niet. Er moet anders gekeken worden naar de zorg, waarbij mensen meer in hun kracht worden gezet. Dat gebeurt nu veel te weinig.

In het huidige systeem wordt er vooral nadruk gelegd op het ziektebeeld, waardoor er minder mét deze mensen wordt gesproken, maar óver deze mensen. "Het is niet bevorderlijk voor je zelfvertrouwen als mensen over je praten terwijl je erbij bent", vertelt Verheul. "Mensen raken hierdoor in een neerwaartse spiraal, waardoor er weer gedacht wordt dat deze mensen hard achteruitgaan. Ze kunnen juist vaak nog lange tijd meer dan wij denken."

Pilot

In twee wijken in 's-Hertogenbosch wordt al jaren gewerkt met de Sociale Benadering Dementie (SBD). Dit is een pilot waarbij de kwaliteit van leven voor mensen met dementie centraal staat. "Het introduceert een nieuwe manier van denken over hoe we omgaan met mensen met dementie", vertelt Marco Verheul, bestuurder van Van Neynsel ouderenzorg. "Het is een visie over hoe je de zorg anders kan inrichten en legt de nadruk op de waarde van het leven."

De resultaten van de pilot zijn goed. Het cijfer dat dementerende mensen geven aan de kwaliteit van hun leven is flink omhooggegaan: van een 6,1 naar een 7,4 binnen een jaar. Daarnaast wonen deze mensen tien maanden langer thuis. De toekomstvisie is dan ook dat er 8,5 miljoen euro bespaard wordt én dat er zo'n vijftig á zestig minder zorgmedewerkers nodig zijn. Genoeg reden om op te schalen van enkele wijken naar de hele gemeente, zou je denken. "Allerlei schotten en stelsels zitten ons in de weg", vertelt Slikker.

Zorg aan de voorkant

Volgens zowel Slikker als Verheul is ondersteuning aan de voorkant essentieel. "Denk aan de sociale omgeving van deze ouderen, mantelzorg en thuiszorg. Dit is een stuk goedkoper dan wonen in een verpleeghuis", legt Verheul uit. Hij geeft aan dat geld niet het grootste probleem is, maar vooral het personeelstekort. Op dit moment werkt één op de zeven Nederlanders in zorg en welzijn. Als we in 2040 een piek van vergrijzing krijgen en het aantal dementerende ouderen is verdubbeld, moet één op de vier Nederlanders in zorg en welzijn werken. "Dat is volkomen onhaalbaar."

Het nieuwe stelsel kan relatief makkelijk worden geïmplementeerd. "Je moet slimme sluisjes maken binnen het huidige systeem en daar hebben we iedereen voor nodig", vertelt Slikker. Ze hebben al groen licht gekregen om de sociale aanpak in 's-Hertogenbosch door te zetten, maar er wordt geen ruimte gegeven om op te schalen naar meer wijken of zelfs naar heel Nederland. "We houden vast aan een systeem dat ooit zo bedacht is, maar niet meer functioneert." Daarnaast vindt Verheul dat zorgverzekeraars lef moeten tonen door nieuwe initiatieven te sponsoren. "Ze kunnen niet langer wegkijken."