Zoon van oorlogsmisdadiger Dries Riphagen: 'Zou daarvan ook iets in mij zitten?'

"Mijn vader was de oorlogsmisdadiger Dries Riphagen en ik denk op 4 mei aan de slachtoffers die hij gemaakt heeft", vertelt Rob Riphagen. "Een keer in mijn leven heb ik een familielid mogen ontmoeten van een van de slachtoffers. Dat was het nichtje van een bloemenverkoper op de Rembrandtplein in Amsterdam die door toedoen van mijn vader in een vernietigingskamp terechtkwam."

"En ik denk aan een goede vriend met wie ik jarenlang samengewerkt heb. Ik wist niet dat hij Joods was, maar ontdekte na het zien van de film over mijn vader (Riphagen, gespeeld door Jeroen van Koningsbrugge) dat zijn ouders zijn weggevoerd door collega's van mijn vader. Dat zijn hele navrante dingen die in je leven gebeuren."

Dries Riphagen werd na de oorlog gezocht vanwege zijn oorlogsmisdaden, maar stond nooit terecht doordat hij een deal sloot met de politie in ruil voor informatie over anderen die collaboreerden met de Duitsers. Hij moest wel in huisarrest, maar wist in 1946 te ontvluchten naar Argentinië. Volgens het OM was hij verantwoordelijk voor de dood van minstens tweehonderd Joodse mensen.

'Zou dat ook in mij zitten?'

Riphagen heeft zijn vader nauwelijks gekend, maar vreesde desondanks toch iets van zijn vader in zich te hebben. "Dat is natuurlijk waar je altijd bang voor bent. Als mensen zulke vreselijke dingen kunnen doen, het verraden en doelbewust afpersen van Joodse mensen om ze vervolgens aan de politie over te geven. Ik denk dat het heel logisch is dat je als kind van zo iemand ook denkt: zou dat ook in mij zitten?"

Die angst is wel minder geworden, nu hij 78 is. "Maar toen ik jonger was, was dat gevoel heel sterk."

Gevoel van schuld

"Intellectueel begrijp ik wel als mensen zeggen dat ik niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor de daden van mijn vader. Maar gevoelsmatig is dat een ander verhaal", vertelt Riphagen die zich wel degelijk schuldig heeft gevoeld.

"Ik zat op een school in Amsterdam en daar waren andere kinderen die van hun ouders hoorden wie mijn vader was. Dan werd ik op straat uitgescholden voor 'vuile NSB'er'. Dat hielp natuurlijk ook niet om je onbekommerd te voelen."

Spraakmakers vroeg luisteraars en communityleden aan wie zij denken tijdens de Dodenherdenking. Luister hieronder het hele item terug:

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.