Stratenmakers tillen nog steeds met de hand, terwijl machines klaarstaan

De Arbeidsinspectie kijkt met groeiende zorg naar de sector. Te vaak zijn de werkzaamheden in strijd met de Arb-wet. Theo Noorlander is directeur van vereniging Straatwerk Nederland en legt uit waar het misgaat. "De opdrachtgever moet ervoor zorgen dat het werk veilig en gezond uitgevoerd kan worden", zegt hij. Vaak is dit de gemeente. "Zij zijn dus verantwoordelijk. Zij huren vaak een ontwerper in om een ontwerp te maken. Die ontwerper zou in feite ook al rekening moeten houden me de vraag of het veilig en gezond uitgevoerd kan worden", vertelt Noorlander.

Vraag en aanbod

Maar dit gebeurt dus niet. "Men blijft handmatig straten voorschrijven", stelt Noorlander. In plaats van het inzetten van moderne techniek, wat al jaren beschikbaar is, kiezen opdrachtgevers ervoor om stratenmakers fysiek te belasten. Johan de Krom is zelf al jaren stratenmaker en heeft inmiddels ook zijn eigen bedrijf. "Wij voeren het werk uit zoals het ons wordt gevraagd", zegt hij. En als dat dan om handmatig straten gaat, doen ze dat dus ook.

Soms is dat onvermijdelijk: "We maken ook tuintjes bij particulieren. Daar komen de gekste maten voorbij", zegt de Krom. En dat vereist vakmanschap. "Ik heb ook veel stratenmakers in dienst die graag met hun handen werken. Daarom hebben ze ook voor dit vak gekozen", zegt hij. En dat vakmanschap gaat niet zomaar verloren, volgens Noorlander. "Het uitgangspunt moet zijn: kijken of het ontwerp optimaal machinaal uitgevoerd kan worden", zegt hij. "80% komt daarvoor in aanmerking. Wat dan overblijft, kan handmatig."

Opdrachtgevers aan zet

Maar vaak wordt een veel groter deel handmatig gedaan. Er zijn ook weinig prikkels om dat te veranderen, zegt arbeidsinspecteur Roland van Arragon. "Opdrachtgevers willen eerder in zee gaan met een bedrijf dat het handmatig doet", legt hij uit. Dit heeft vaak met geld te maken. Om de gezondheid van de stratenmakers te waarborgen, grijpt de arbeidsinspectie nu dus vaker in. "We zijn dit jaar begonnen met het stilleggen op basis van fysieke belasting", zegt Arragon. Een drastische maatregel: stratenmakers worden naar huis gestuurd en projecten liggen stil.

En daarmee wordt hopelijk een omslag gerealiseerd. Het kan niet langer de norm zijn dat zwaar werk met de hand gebeurt, terwijl de techniek er wél is om het machinaal te doen. De ontwikkeling is al langzaam zichtbaar. Zo voelt het Nederlands Kampioenschap Straataken inmiddels gedateerd. "Onze perceptie is wat veranderd", zegt Theo Noorlander. "We hebben besloten het te verplaatsen naar volgend jaar. Dan wordt het een NK machinaal straten."