Ranking the hunebedden

Hendrik Gommer (54) is rechtswetenschapper en ondernemer die zich heeft gestort op de wondere wereld van de hunebedden. Hij schrijft er reisgidsjes over, waarin hij ook schrijft over de geschiedenis ervan. Want er zijn nogal wat verklaringen bedacht over het waarom van deze bouwsels.

Reuzen

Een paar honderd jaar geleden dachten we allemaal nog dat hunebedden door reuzen waren gebouwd. Flauwekul natuurlijk. Maar de hunebedden danken er wel hun naam aan. Huynen is het oude woord voor reuzen. Hunebedden betekent letterlijk reuzengraven.

Marsmannetjes

Terwijl we er in de jaren '70 inmiddels wel achter waren dat hunebedden iets met graven of grafmonumenten te maken hadden, zwom een markante persoonlijkheid vrolijk tegen deze stroom in: Frits Bom. In de jaren '70 schreef de toenmalige Vara ombudsman een boekje waarin hij schreef dat hunebedden door buitenaardse wezens waren gebouwd. Het zouden schuilplaatsen zijn geweest tegen vuur, overstromingen, oorlog of inslaande meteorieten. Bom kreeg er weinig handen mee op elkaar.

Schuilplaatsen

De theorie dat hunebedden schuilplaatsen zijn geweest tegen onweer klinkt hunebedden-kenner Gommer al iets plausibeler in de oren. Ze zouden zelfs woningen kunnen zijn geweest voor belangrijke mensen. Wat er tegen pleit is dat er weinig sporen van bewoning in de hunebedden zijn aangetroffen.

Grafkelders

Veel wetenschappers denken dat de hunebedden grafkelders zijn geweest. Maar voor wie en voor hoe veel mensen? Gommer twijfelt. Hij reisde langs veel hunebedden in Noord-Europa en kwam tot de slotsom dat je dat in ieder geval niet voor elk hunebed kunt zeggen. De enorme hoeveelheid potscherven die in sommige hunebedden werden gevonden zijn volgens een theorie een aanwijzing dat er heel veel mensen werden begraven. Die potscherven zijn dan afkomstig van de geschenken die in potten aan de doden werden meegegeven. Maar waarom lagen er dan relatief weinig botten in dat hunebed? En waarom zo veel mensen op zo'n klein oppervlak begraven? Gommer kwam tijdens een van zijn bezoeken aan hunebedden in Noord-Europa tot een spectaculair nieuw inzicht over het waarom van die potscherven.

Vooroudertempels

Gommer gelooft zelf steeds meer in de theorie dat hunebedden vooroudertempels zijn geweest. Onze voorouders begroeven er een belangrijke held in, waarna om dat hunebed heen andere overledenen werden begraven. Het zou kunnen kloppen want rond hunnebedden worden vaak 'normale' graven gevonden uit vroeger tijden. Op die manier wijkt die grafcultuur niet veel af van de latere christelijke grafcultuur: een mooi gebouw, daarin enkele graven van notabelen en eromheen: het kerkhof. Zijn we in die 5000 jaar een stuk minder veranderd op dat punt dan we dachten.

De vijfsterren-hunebedden

Het mooiste hunebed staat volgens Gommer in Raevehøj, Denemarken. Het is volledig intact, heeft een hoge kamer en staat te shinen met een schitterend uitzicht op de zee in een prachtige omgeving. Een vijfsterren hunebed, zegt Gommer.

Hoe trots we ook zijn op onze hunebedden in Drenthe, ze halen het niet bij de Deense exemplaren, vindt Gommer. Voor Nederlandse begrippen krijgt het hunebed bij Drouwen de vijf sterren, maar in internationaal perspectief zou Drouwen niet verder reiken dan vier sterren. Waarom Drouwen? Twee grote kamers met elk een gang op 20 meter van elkaar. En nog veel meer.