Blue Monday: dit kun je wél doen tegen een winterdip

Deze derde maandag van januari is het weer Blue Monday. De dag die te boek staat als meest depressieve dag van het jaar. Of dat ook werkelijk het geval is? Er is ieder geval geen wetenschappelijk bewijs voor, zegt psychiater Witte Hoogendijk van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Hoewel de meest depressieve dag van het jaar misschien flauwekul mag zijn, komen winterdipjes en winterdepressies wel degelijk voor.

Energiedrank

Moe. Heel moe. Zo voelt Jirke Poetijn zich vaak in de winter. Het liefst komt ze in de weekenden pas 's middags een keer uit bed. "Meestal zet ik mijn wekker heel vroeg met het voornemen om van alles te doen en blijf ik lang snoozen of wakker liggen zonder dat het lukt uit bed te komen." In noodgevallen heeft ze zelfs energiedrank naast haar bed staan. Of dat daadwerkelijk werkt? "Ja, enigszins", geeft Poetijn aan. Eerder dacht ze vooral dat het aan haarzelf lag. "Ik dacht dat ik gewoon een beetje lui was."

Poetijn is zeker niet de enige in Nederland die kampt met een winterdepressie. Tien procent van de Nederlanders heeft klachten die wijzen op een winterdip volgens psychiater Hoogendijk. Bij zo'n drie procent gaat het daadwerkelijk om een winterdepressie. En dan heb je nog de mensen die kampen met een 'gewone' depressie waarbij de winter daar bovenop de stemming negatief beïnvloedt.

"Voor veel mensen is het dus een reëel probleem", zegt Hoogendijk. Zo gaan mensen vaak meer en ongezond eten en slapen ze langer, zegt Hoogendijk. In de lente of zomer verdwijnen de klachten weer.

Lichttherapie

Juist het gebrek aan daglicht is waarschijnlijk een van de oorzaken van een winterdepressie. Lichttherapie kan helpen tegen de klachten. Zo kan dit bij de polikliniek Winterdepressie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Klinisch psycholoog Ybe Meesters is hier sinds eind jaren tachtig bij betrokken. "Tegenwoordig is het een volledig geaccepteerde behandelvorm die vergoedt wordt in het basispakket", zegt Meesters terwijl er in de beginjaren met scheve ogen naar werd gekeken. "Het werd gezien als een vorm van kwakzalverij."

Mensen die naar de polikliniek komen zitten vijf dagen achter elkaar drie kwartier voor een speciale lamp, legt Meesters uit. Jirke Poetijn maakte het vorig jaar voor het eerst mee. "Het is wonderlijk hoe snel je het effect merkt", zegt ze enthousiast. Enig mispunt voor haar? "Het is vroeg. Je moet er om half acht 's ochtends zijn." Tja. Meesters legt uit dat de werking dan het sterkst is. "Later op de dag werkt het ook wel, maar dan moet je veel langer zitten voor hetzelfde effect en mensen komen uiteindelijk toch voor het resultaat."

Ondanks het effect van de lichttherapie verdwijnen de klachten niet voorgoed. Meesters omschrijft het als symptoombestrijding. "De klachten verdwijnen, maar volgende winter komen ze weer terug."

Luister hier naar de reportages van Marielle Beers: Deel 1, deel 2, deel 3, deel 4 en deel 5.

Stuur onze verslaggevers op pad!

Heb jij ook een vraag die we moeten beantwoorden? Laat het ons dan weten en mail naar spraakmakers@kro-ncrv.nl.