Tv-psycholoog pleit voor reality-tv keurmerk: 'Je wordt een uitvergrote versie van jezelf'

Joseph begeleidde de afgelopen jaren kandidaten van uiteenlopende programma’s. Van zware fysieke formats als Kamp Van Koningsbrugge, Expeditie Robinson en Big Brother, tot psychologisch beladen titels als De Verraders en documentaires als Schiphol Airport en Jehova, van God los. "Het werk is heel gevarieerd, maar de rode draad is altijd: hoe zorg je dat mensen heelhuids uit zo’n intensieve ervaring komen?" zegt hij.

'Ze deden maar wat'

Volgens Joseph ontbrak het de eerste generatie realitysterren volledig aan begeleiding. "Neem Oh Oh Cherso. De kandidaten gingen een villa in en kwamen er weer uit - zonder nazorg. Dat succes moest je maar zelf verwerken. Veel deelnemers hebben daar psychische klachten aan overgehouden."

Een bekend voorbeeld is Samantha 'Barbie', die jarenlang in de spotlights stond en kampte met zware persoonlijke problemen. "Dat zijn geen incidenten", zegt Joseph. "Ook op kleinere schaal zie ik mensen die worstelen met de impact van hun deelname.”

Tussen droom en trauma

Toch is stoppen met reality-tv volgens hem geen oplossing. "We vergeten vaak dat kandidaten zelf dolgraag meedoen. Het is spannend, je maakt iets mee wat je nergens anders meemaakt. Maar soms moet je mensen ook tegen zichzelf beschermen. Daar kom ik in beeld."

De begeleiding die Joseph biedt, begint al voor de opnames. Kandidaten worden psychologisch gescreend: is het wel een goed idee om mee te doen? Daarna volgt begeleiding tijdens de opnames en nazorg na afloop. "Ik zeg altijd: ik sta met ze op en ik breng ze naar bed. Soms ben ik 24 uur per dag aanwezig, soms alleen telefonisch. Maar die nazorg kan maanden doorgaan."

'Je wordt een uitvergrote versie van jezelf'

De huidige generatie realitydeelnemers worstelt vooral met hoe ze worden neergezet op tv. Kandidaten uit B&B Vol Liefde klagen regelmatig over de montage. Bart, een deelnemer van dit seizoen, verdedigde zich in een filmpje tegen beschuldigingen dat hij een "blaaskaak" zou zijn.

Joseph herkent dat patroon: "Wat vaak gebeurt: je gaat erin als jezelf, maar er ontstaat een tv-persoonlijkheid, een uitvergrote versie van jou. Dat ben je maar ten dele, maar dáár reageren mensen heel fel op. Dat is enorm heftig."

Volgens hem is montage onvermijdelijk. "Televisie kiest de uitersten: zwart of wit. Alle nuance verdwijnt. Dat maakt het voor kandidaten vaak confronterend om zichzelf terug te zien."

Pleidooi voor een keurmerk

Om kandidaten beter te beschermen, pleit Joseph voor een keurmerk voor reality-tv. "Net als een kijkwijzer kan een icoon tonen hoeveel zorg er aanwezig is of hoeveel sturing er in een programma zit. Dat dwingt makers om verantwoordelijkheid te nemen. Dan weet je als kijker ook waar je naar kijkt."

Toch stuit het plan op weerstand. "Productiemaatschappijen zeggen dat het te duur en te ingewikkeld is. Maar ik hoop toch dat er zenders zijn die de stap durven zetten."