‘Observatiemaatregel komt in de praktijk neer op gedwongen detentie’

De politie geeft aan geen bevoegdheid te hebben zich om deze personen te bekommeren. Marjan ter Avest, directeur van het Landelijk Platform GGZ, is het daarmee eens. "Wij hebben als Landelijk Platform GGZ al heel vaak gezegd dat mensen met psychische aandoeningen in een crisissituatie niet in een politiecel thuishoren, dat die niet geboeid afgevoerd horen te worden door een politiewagen, dat is traumatiserend en stigmatiserend", zo stelt zij.

Ambulante zorg schiet tekort

Tegelijkertijd is er wel behoefte aan een andere vervoersvoorziening. In principe is hulp aan verwarde personen een taak van de GGZ, maar door de afbouw van klinische zorg worden patiënten minder snel opgenomen. Zorg moet vaker thuis worden uitgevoerd, maar mede door flinke bezuinigingen zien hulpverleners patiënten soms maar één keer in de twee weken.

Ter Avest ziet een taak weggelegd voor verzekeraars en gemeenten. Verzekeraars moeten volgens haar slim zorg inkopen, terwijl gemeenten juist moeten zorgen dat de algemene voorzieningen op orde zijn. Volgens haar zijn extra investeringen noodzakelijk, maar lijkt er sprake van een gebrek aan urgentie. Er is behoefte aan een samenhangende aanpak, "maar dat samenhangende plan van aanpak ontbreekt op dit moment, bij alle gemeenten.

‘Maatregelen vanuit Den Haag noodzakelijk’

Burgemeester Ferd Crone van Leeuwarden is het daar niet mee eens. Hij stelt dat er in heel Friesland een plan van aanpak is, waarbij alle instanties nauw samenwerken. "Als er ook maar iets is met iemand, komt dat meteen op de casustafel. Daar zitten de zorginstellingen bij, GGZ, maar ook politie, justitie, en soms ook scholen. Iedereen die ook maar iets te maken kan hebben met de problematiek wordt daar bijgeroepen", aldus Crone. Volgens hem is er naast het probleem van de financiering het probleem dat de gemeente instellingen geen verplichtingen op kan leggen. Hij stelt dat er maatregelen vanuit Den Haag nodig zijn.

Crone maakt zich daarom sterk voor een zogenaamde observatiemaatregel. Als mensen psychische problemen lijken te hebben kunnen familieleden een aanvraag bij de rechter en de officier van justitie indienen voor verplichte tijdelijke observatie. Op die manier kan volgens Crone tijd worden gewonnen. Ter Avest verzet zich namens de GGZ-instellingen juist fel tegen deze maatregel. De GGZ hebben een brandbrief gestuurd tegen de observatiemaatregel en zien juist meer in een uitbreiding van de zogenaamde bemoeizorg.

Detentie

Volgens ter Avest worden mensen bij een observatiemaatregel alsnog tegen hun zin in vastgezet, ook als er geen storing is, terwijl gedwongen opname juist kan voorkomen. Zij stelt dat er al voldoende mogelijkheden zijn om mensen gedwongen vast te zetten. Zo kunnen mensen die een gevaar vormen voor zichzelf nu ook al worden opgenomen. Maar volgens haar is er juist behoefte aan meer contact tussen hulpverleners en zorgbehoevenden. Volgens haar moet meer worden geïnvesteerd in het scheppen van een vertrouwensrelatie met patiënten. Zij stelt, in tegenstelling tot Crone, dat de observatiemaatregel in de praktijk alsnog leidt tot detentie en verzet zich daar namens de GGZ-instellingen dan ook fel tegen.