Laat Von der Leyen Polen en Hongarije wegkomen met de afbraak van de rechtstaat?

Tijdens de campagne voor de Europese verkiezingen in mei maakten veel politici een goede sier met de onafhankelijke rechtstaat, volgens Sadée. Ook PvdA'er Frans Timmermans, die de afgelopen jaren de Polen en Hongaren in de kuiten beet.

Maar in de nieuwe Commissie switcht Timmermans naar het klimaatdossier. "Hij heeft mij weliswaar beloofd dat hij ook in de nieuwe Commissie toe zal zien dat de aandacht voor rule of law niet zal verslappen, maar dat wordt in Brussel zeer betwijfeld."

Niet versnipperen

De nieuwe Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft twee Eurocommissarissen benoemd die toe moeten zien op democratie en vrije rechtspraak, maar dat vinden critici niet veelbelovend. "Mijn ervaring is: hoe meer mensen aan tafel, des te warriger de discussie", reageert PvdA-Europarlementariër Kati Piri. "Zo'n belangrijke portefeuille moet je niet versnipperen."

Piri pleit ervoor dat belangrijke onderwerp één gezicht hebben, zoals Timmermans de afgelopen jaren. Het is echter maar de vraag of überhaupt een Eurocommissaris die functie wilde bekleden. "Het is niet zo dat mensen stonden te trappelen om deze portefeuille over te nemen."

Dat beaamt Sadée. Het is een besmette post. "Het is een publiek geheim dat Timmermans' weg naar de macht om Commissievoorzitter te worden werd afgesneden door de Polen en Hongaren. Zij hebben Von der Leyen gesteund en daar lijken ze nu wat voor terug te krijgen, door soepeler met ze om te gaan."

De correspondent noemt het daarvoor tekenend dat Hongarije precies de portefeuille heeft gekregen die het wilde: het uitbreidingsdossier.

Kortom: is er sprake van politiek handjeklap of is de beoogd Commissievoorzitter vooral pragmatisch te werk gegaan? Dat laatste zou kunnen. "Von der Leyen wil een Ostpolitik voeren. Dit moet een 'geopolitieke Commissie' worden, waarbij de brug tussen Oost- en West-Europa geslagen wordt", aldus Sadée. "Maar de vrees is groot dat daarmee het gesjoemel met de rechtstaat uit het zicht verdwijnt."

Brussel bij Nacht

Iedere maandagavond hoor je de Europese rubriek Brussel bij Nacht in NOS Met het Oog op Morgen. Correspondenten Tijn Sadée of Sander van Hoorn geven je een inkijkje in de machinaties van de macht in Brussel.