Kleinburgerlijke politiek scoort

Bijna niemand eet ze meer, toch hangt een weeë spruitjeslucht in het land. De geur van betutteling. Nog geen vier dagen na de nieuwjaarsnacht klinkt al oorverdovende steun voor een vuurwerkverbod. Zo’n verbod is goed voor het milieu, prima voor de dieren en heerlijk voor de vuurwerkhaters. Toch is die verbodssteun best raar.

De laatste dag van het vorige decennium werd namelijk afgesloten met heuglijk nieuws. Niet eerder werd zoveel vuurwerk verkocht. Hoewel de hele avond de mist in ging, knalden we er lustig op los met zijn allen. En nu, nog geen week later, hebben we plotseling wel oren naar een vuurwerkverbod.

Bedilzucht

Die spagaat is symptomatisch voor de bedilzucht die zich van Nederland meester maakt. Zelf zitten we niet per se te wachten op nog meer regels. Maar om de ander in het gareel te krijgen, maken we graag een uitzondering. We lijken met zijn allen plots weer te geloven in de maakbare samenleving. Het idee dat je het land per decreet kunt veranderen, leeft sterkt. Deze coalitie loopt daarin voorop.

Het CDA begon al met een maatschappelijke diensttijd en het zingen van het volkslied, D66 wilde een lagere maximum snelheid, Klaas Dijkhoff kwam met zijn geflopte ‘wijkenplan’, de ChristenUnie wil het liefst van het recht op abortus af en staatssecretaris Blokhuis presenteerde na zijn preventieakkoord ook het plan om lachgas te verbieden.

Je kan het allemaal zien als oprechte pogingen om naar elkaar om te kijken. Ergens zijn ze dat ook. Toch zie ik vooral een kleinburgerlijke reflex. Dat is ook wat het nieuwste Burgerperspectieven SCP-rapport aantoont. We wijzen elkaar graag op de tekortkomingen van de ander. Autochtonen en allochtonen verwijten elkaar over en weer gebrekkige integratie. Wij verwachten dat het voorlopig goed gaat met onszelf, maar dat de rest van het land financieel in zwaar weer zal komen. We maken ons zorgen over milieu en klimaat, maar willen zelf niet meer doen anderen.

Vuurwerkverbod

De steun voor een vuurwerkverbod is hoe die houding in de praktijk uitpakt. Normaal gesproken is een verbod een paardenmiddel. Natuurlijk, er is verschrikkelijk veel mis gegaan deze nieuwjaarsnacht. Toch lijkt dit vooral een poging om de eigen norm aan de ander op te leggen. Met een verbod kun je figuren die geen maat kunnen houden met het knalkruid nog een beetje in bedwang houden.

In Nederland slaat dat aan. De VVD werd in 2017 zelfs de grootste partij met de slogan “normaal doen.” Deze raadsverkiezingen ging het CDA de strijd in met de oproep elkaar “een hele goede morgen” te wensen. Terwijl het FvD ongekende successen boekt door erop te hameren dat ‘de joods-christelijke traditie’ niet verloren mag gaan.

Waarschijnlijk zullen we de komende tijd politici nog dieper die groeven in zien gaan. Nu, ruim een jaar voor de verkiezingen, schieten de campagne-machines namelijk aan. Dus zien we dat vice-premier De Jonge voor een immigratie-quotum pleit, terwijl GroenLinks en de Partij voor de Dieren een vuurwerkverbod willen. Alles om het eigen ideaalplaatje van de maatschappij dan maar wettelijk af te dwingen.

Naast dat het weinig creatieve campagne keuzes zijn, hoop ik dat het mis heb. Niet omdat ik per se tegen regels ben, maar omdat we best wat meer vertrouwen in elkaar mogen hebben. Misschien is dat een mooi voornemen voor 2020: elkaar wat vrijheid gunnen. En als je dan zo nodig ook de wereld wil verbeteren, begin dan bij jezelf.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV.