Stille revolutie

Typisch Nederlands pragmatisme: geluidshinder bestrijden met afval. En wonen naast een snelweg gaat dus best.

Twee-vliegen-in-één-klap-beleid

Politiek is keuzes maken. Zo niet in ons land. Wij hebben ons diepgaand gespecialiseerd in het twee-vliegen-in-één-klap-beleid. Bekendste voorbeeld is Schiphol, waar meer vluchten en 'minder' geluidsoverlast een merkwaardige tandem vormen. Want als nieuwe modellen vliegtuigen minder lawaai produceren, kunnen er best wat meer over je slaapkamer vliegen.

Of hiermee ook echt minder hinder ervaren wordt, lijkt mij uiterst twijfelachtig. Op papier is het echter briljant.

Dat gold ook voor het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Een wondermiddel waardoor economische activiteiten doorgang vonden en de uitstoot van stikstof beperkt werd. Althans, op termijn, elders, of zo. Creativiteit kan je onze beleidsmakers niet ontzeggen. Een land van zakformaat, maar toch kan bij ons eindeloos alles tegelijkertijd. Kwestie van salderen, uitsmeren of wegredeneren.

Met spoed de crisis te lijf

Totdat de grens echt bereikt wordt en rechters strepen in het zand trekken. Als vervolgens een erkend bestuurlijk tovenaar als VVD'er Johan Remkes in een rapport concludeert dat 'Niet Alles Kan', is er toch echt wat veranderd. Waar voorheen een dergelijk advies snel werd bijgezet in de bureaula der vergetelheid, gaat het kabinet nu met spoed de stikstofcrisis te lijf. Dat betekent echte (harde) keuzes maken, wat je gerust een enorme 'beleidstrendbreuk' kan noemen.

'De luchtvaartsector is hierna aan de beurt', voorspelde een linkse politicus mij vorige week en hij keek er zeer betekenisvol bij. Tot een paar weken terug had ik hem voor gek verklaard, nu wist ik het niet meer zo zeker. Ik ben namelijk niet anders gewend dan dat de luchtvaartlobby immer aan het langste eind trekt. Maar kennelijk houdt het een keer op. Zijn alle regels toch echt maximaal opgerekt, zijn tegengestelde belangen niet meer weg te polderen en tonen rechters zich onverbiddelijk.

JSF

Recent was er nog een frappante omslag in het Haagse denken. Het defensiebudget! Jarenlang de favoriete sluitpost van links, terwijl rechts dat stiekem wel prima vond. Totdat de wereldorde veranderde door toenemende Chinese assertiviteit, Russische agressie en een Verenigde Staten die zich meer en meer terugtrekt.

En plots is het brede politieke midden voor extra geld voor de krijgsmacht. Zonder noemenswaardige ophef en verontwaardiging kon het kabinet zelfs de aanschaf van extra JSF-gevechtsvliegtuigen aankondigen.

De rente is toch negatief

Alsof politieke tegenstellingen luxegoederen zijn, die overboord gegooid worden bij extreme omstandigheden. Wellicht speelt mee dat het makkelijker is om een 'draai te maken' als die afgedwongen wordt door externe factoren en niet door je ideologische tegenhanger. Fascinerend, dat is het.

Zo werd vorige week tijdens de Financiële Beschouwingen ook nog eens zonder slag of stoot de Zalm-norm ernstig geamendeerd. Bakken geld lenen in tijden van voorspoed? Ach, waarom niet, de rente is toch negatief. Ook al zo’n fenomeen.

Gecamoufleerd door de wekelijkse ophef, voltrekt zich een stille revolutie. Althans, daar lijkt het op. Over krap drie maanden beginnen de jaren twintig, een nieuw decennium. Zou het daar mee te maken hebben?