Opinie & Commentaar
BNNVARA

Meer cijfers, minder Facebook

foto: ANP fotofoto: ANP foto
  1. Nieuwschevron right
  2. Meer cijfers, minder Facebook

Terwijl het Binnenhof meer op een vlog-bubbel begint te lijken pleit politiek redacteur David van der Wilde voor rekenmachines. Slim zijn met spreadsheets levert volgens hem meer op dan Facebook filmpjes.

Wie naar de debatten van de Kamer kijkt krijgt soms het idee dat feiten er minder toe doen dan de beeldvorming. Zo zie je DENK soms vragenstellen voor het geplande Facebook-filmpje om er vervolgens het antwoord uit te knippen. Of plaatst GroenLinks slechts de anderhalve minuut uit een debat over bijensterfte waar de eigen woordvoerder goed uit de verf komt.

Toch is dat maar de halve werkelijkheid. Het Binnenhof is ook een wereld waar woorden en papier meer gewicht hebben dan waar ook in Nederland. Een komma in plaats van een punt kan een minister laten wankelen. Een klein verschil van inzicht in een doorrekening kan gigantische gevolgen hebben voor de economie, welvaart en bruto nationaal geluk.

Je telt in de Kamer namelijk pas echt mee als je met rapporten kunt schermen. Wie zijn mening kan onderbouwen met een onderzoek staat 1-0 voor. Het idee is dat je zo objectief met harde cijfers je eigen gelijk kunt verdedigen. Een prachtig idee, als het zo zou werken.

CO2-heffing

Ook de droge cijfers zijn namelijk politiek. Een voorbeeld. Op dit moment liggen er drie rapporten over de CO2-heffing. In alledrie ziet de wereld er net even anders uit. In de versie van De Nederlandse Bank zijn de gevolgen te overzien, in de versie van PwC krijgt de economie een gigantische klap te verwerken en in de versie van CE Delft wordt een tijdelijk banenverlies van 600 tot 6000 voorspelt.

Drie rapporten over hetzelfde onderwerp, met nogal verschillende uitkomsten. Drie rapporten ook die door de verschillende kanten van het politieke spectrum omhelst worden. Zo zwaait VNO-NCW baas graag met de PwC werkelijkheid en heeft GroenLinks de DNB-versie ingelijst. De vraag is natuurlijk hoe het kan dat op zo’n heikel thema de objectieve cijfers ieder iets ander zeggen.

Die verschillen ontstaan door kleine rekenkundige keuzes. Het ene rapport rekent de effecten voor heel Nederland uit, terwijl de volgende doorrekening naar de pijn in verschillende sectoren kijkt. De derde heeft weer een andere prijs-elasticiteit gekozen. Alledrie verschillen in de marge, zou je zeggen. Het gevolg is wel dat de rapporten opeens een politieke kleur krijgen.

Kleine keuzes

Politici weten dat ook. Om het gelijk aan hun kant te krijgen zouden ze dolgraag meepraten over die kleine keuzes die de rekenmeesters maken. Zo kwam ik onlangs SP-Kamerlid Renske Leijten tegen. Gloedvol legde ze me uit dat de doorrekening van het SP Zorgfonds oneerlijk was.

Er werden namelijk torenhoge "transitiekosten" aan gekoppeld. Oneerlijk vond Leijten, want bij de berekeningen voor de vorige zorgstelselwijziging werd daar helemaal geen rekening mee gehouden. Zo werd de SP enorm benadeeld, oordeelde ze.

Mest

Maar misschien het mooiste voorbeeld van politici die weten hoe zwaar cijfers wegen komt uit de NRC van zaterdag. Tom Jan Meeus schrijft daar over een ongezellig overleg tussen vice-premier Schouten en vier coalitie Kamerleden. Het vijftal lag in de clinch over mestbeleid. Een verkleining van de veestapel dreigt daardoor en de spanning liep hoog op.

Wat mij vooral opviel is de oplossing die het CDA en VVD voorstelden. Zij hoopten het hele mestprobleem op te lossen door het CPB aan te pakken. Volgens hen was het grootste probleem dat zij met te zware koeien rekenden, waardoor er virtueel meer mest geproduceerd werd. De vraag was of de rekenmeesters niet weer met lichtere koeien konden calculeren. Kortom het eigen gelijk afdwingen met een rekentrucje. Precies dat legt een politiek probleem bloot.

Rekenkunde

Want natuurlijk is het belangrijk dat beslissingen goed geïnformeerd genomen worden. In Nederland verkeren we in de gelukkige omstandigheid waarin we veel waarde hechten aan het oordeel van onafhankelijke rekenmeesters. De vraag is wel hoe zwaar we dat oordeel moeten laten wegen.

We zien nu dat kleine rekenkundige keuzes tot politieke wapens worden gesmeed. Mijn advies aan onze huidige volksvertegenwoordigers is daarom: Besteedt wat minder tijd aan Facebook filmpjes en wat meer uren aan spreadsheet staren. Het zou zomaar kunnen dat je daarmee meer politieke invloed uit kan oefenen.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV.

Ster advertentie
Ster advertentie