Experiment met dramafilms om vrouwenbesnijdenis tegen te gaan

De Zwitserse wetenschapper Sonja Vogt en haar collega’s stellen vandaag in een artikel in Nature dat de strijd tegen de vrouwenbesnijdenis te vaak gevoerd wordt met inzet van Westerse argumenten. Het idee hierachter is dat het gebruik in de lokale traditie zit vastgeklonken. Om mensen te overreden om af te stappen van hun schadelijke gebruiken, moet de cultuur veranderen en daarvoor worden argumenten van buiten gebruikt. Lokale gemeenschappen zien dit echter als een inbreuk op hun cultuur en zetten hun hakken in het zand.

Bureau Buitenland maakte eerder een reportage over vrouwenbesnijdenis in Senegal:

In twee experimenten goten de onderzoekers de verschillende meningen en argumenten over vrouwenbesnijdenis in vier dramafilms. De films verschillen in het type argumenten dat in de discussie over vrouwenbesnijdenis wordt gebruikt. Argumenten komen uit twee hoeken. Enerzijds gaat het om individuele waarden over wat gezond en rein is en hoe gedacht wordt over religieuze verplichtingen. Anderzijds baseren ouders hun beslissingen op de pragmatische afweging van de invloed die al dan niet besnijden van hun dochters heeft op hun kansen op de huwelijksmarkt. Als jongemannen alleen met besneden vrouwen willen trouwen, dan is niet besnijden een lastige keuze.

Van mening veranderd

De films sorteerden effect. Tenminste, op de korte termijn. Dat is goed voorstelbaar, want als je net uit de bioscoop komt, dan kan de gekeken film nog even resoneren in je hoofd. Wat zegt het gevonden effect over de langere termijn? Als je de proefpersonen een week later nog eens zou vragen, dan kan hun mening veranderd zijn. Bijvoorbeeld door gesprekken met proefpersonen die andere versies van de film hadden gezien.

Daarom richtten de onderzoekers een tweede experiment op hele gemeenschappen. Eerst brachten ze de opvattingen van 7.729 proefpersonen in 88 gemeenschappen in kaart. Hierna vertoonden ze een van de films en een week later maten ze de opvattingen opnieuw. Dit keer was het verschil in opvattingen tussen kijkers van de verschillende films kleiner. Alleen de proefpersonen die naar de gecombineerde films hadden gekeken, waren aanzienlijk van mening veranderd.

Vogt en collega’s zien in de resultaten een bevestiging van hun idee dat rekenschap geven van argumenten zoals die lokaal worden gebruikt, kan helpen om vrouwenbesnijdenis te bestrijden. Dat is het sterkst als je verschillende soorten argumenten combineert. Bovendien zien ze entertainment als een belangrijk middel om de culturele verandering door te drijven die een einde moet maken aan vrouwenbesnijdenis. Groot voordeel van entertainment ten opzichte van bijvoorbeeld informatieve documentaires is dat je er mensen mee bereikt die niet naar de boodschap op zoek zijn. Door het aantrekkelijk te verpakken, heeft de kijker niet door dat hij beïnvloed wordt. Een beproefd recept onder reclamemakers, lobbyisten en dictators.

Een langere versie van dit artikel is te lezen bij De Kennis van Nu (NTR).

Ook preventie kan een krachtig middel zijn in de strijd tegen vrouwenbesnijdenis, hoor je in dit fragment uit Dit is de Dag: