Fokken, bewaken, fotograferen: wat helpt nu echt om de neushoorn te beschermen?

De neushoorn heeft de afgelopen decennia enorm onder druk gestaan door de stroperijcrisis. Dat hoeft opmerkelijk genoeg niet altijd slecht nieuws te zijn, legt Büscher uit: "Tijdens de piek van de stroperijcrisis in zuidelijk Afrika van 2013 tot 2016 ging het aantal neushoorns bij private bedrijven juist omhoog".

Inmiddels is een wapenwedloop op gang gekomen tussen stropers en de eigenaren van de neushoorns. "De stropers trekken de parken in en weten de hoorns soms binnen een aantal uren of dagen het land uit te smokkelen." Daar hebben ze goede redenen voor: de hoorn is met name in China zeer gewild en heeft ongeveer dezelfde waarde als goud.

Wapenwedloop in het veld

De eigenaren zien zich daardoor genoodzaakt om de bescherming te militariseren. De stropers op hun beurt worden steeds geavanceerder - ze gebruiken telefoons en drones, of zelfs helicopters. Een wapenwedloop in het veld.

De kwestie is weer actueel geworden door de overname van een Zuid-Afrikaans neushoornfokbedrijf door de NGO African Parks. De ruim tweeduizend neushoorns leven daar op een landgoed van bijna achtduizend hectare, en zullen de komende jaren over verschillende natuurgebieden worden verspreid.

"Ze hebben de afgelopen decennia heel veel parken overgenomen", vertelt Büscher. "Dat kan goed werken, maar je ziet tegelijkertijd ook kritiek van Afrikanen, intellectuelen en natuurbeheerders, dat het weer een soort witte inmenging is van buitenaf."

"In de kern komt het er voor mij op neer dat de neushoorn een politiek dier is", vindt Büscher. "Er zitten ontzettend veel belangen omheen. En die belangen zijn aan het veranderen." Afrika neemt bijvoorbeeld een steeds centralere plek in in de mondiale economie. De druk op land neemt daardoor enorm toe, met als gevolg een toenemende spanning tussen land voor urbanisatie, transport, mijnbouw enerzijds, en natuurbehoud anderzijds. "Die twee knallen steeds meer tegen elkaar in. En de neushoorn - verschrikkelijk voor het dier - maar die bevindt zich daar letterlijk tussenin."

Bekend en bemind

Maar dat de neushoorn gaat uitsterven, daar maakt Büscher zich weinig zorgen over. "Als we kijken naar de uitstervingsproblematiek, dan zijn het vooral de dieren die we niét kennen die uitsterven. De neushoorn en de olifant gaan niet uitsterven, omdat ze gewoon te veel waard zijn."