Zo gigantisch kan een luchtgolf op Venus zijn

De ontdekking die door de infrarood-camera van de Japanse Akatsuki-satelliet gedaan werd is omwille van verschillende redenen speciaal.

Zo heeft Venus een hele dikke atmosfeer van bijna alleen maar CO2 die er voor zorgt dat Venus de heetste planeet van ons zonnestelsel is (op de oppervlakte om en nabij de 460 graden Celsius!). Door deze grote luchtdruk dacht men eerst dat het niet mogelijk was dat luchtdrukgebieden van maar liefst 10.000 km lengte naar boven konden stijgen. Desondanks hadden onderzoekers al wel eerdere kleine rimpelingen in de atmosfeer van Venus ontdekt.

Bovendien blijft de luchtgolf de hele tijd op dezelfde locatie hangen. En dat terwijl de meeste wolken in vier dagen tijd rond Venus zweven en de planeet zelf 243 dagen nodig heeft om eenmaal rond haar eigen as te draaien (de aarde heeft iets minder dan vierentwintig uur nodig).

Bergketen obstakel voor lucht

De Japanners konden het fenomeen aanvankelijk niet goed verklaren. Gelukkig had de Amerikaanse-satelliet Magellan in het verleden de oppervlakte van Venus grondig in kaart gebracht. Met die gegevens konden de Japanse wetenschappers afleiden dat het grote luchtdrukgebied boven een zeer lange bergketen hangt. En deze bergketen ligt heel uitgestrekt verspreid rondom de evenaar van de planeet.

De onderzoekers hebben daarom een sterk vermoeden dat het grote luchtdrukgebied een gevolg is van lucht die over de bergketen heen stroomt. De luchtdeeltjes komen dan namelijk heel dicht tegen elkaar te zitten, waardoor het aantal luchtdeeltjes op een kleine oppervlakte stijgt. Op aarde gebeurt dit ook, maar dan op veel kleinere schaal.

Veel vragen onbeantwoord

Volgens planeetonderzoeker Daphne Stam (TU Delft) is die verklaring heel plausibel. ‘Maar de onderzoekers geven zelf aan dat er nog heel wat onduidelijkheden bestaan,’ zegt Stam. ‘Zo is de bergketen lang niet zo uitgestrekt als de golf die bovenin de wolken te zien is. En hoewel de bergketens maar 3 kilometer hoog zijn, is dat al voldoende voor het luchtdrukgebied om op 70 kilometer hoogte sporen achter te laten. Toch zagen we op de satellietbeelden dat de luchtgolf er ook weer niet altijd was.’

Kortom, ook al is Venus onze dichtstbijzijnde planeet, we weten nog bitter weinig van haar atmosfeer af. ‘Toch is die kennis over de atmosfeer van Venus heel handig om de computermodellen die we voor de aarde gebruiken uit te testen,’ zegt Stam.‘Ook al is de atmosfeer van Venus heel anders, er kunnen wel processen in ontdekt worden die we hier op aarde over het hoofd zien.’

Overigens staat Venus deze dagen heel helder aan de hemel. Na zonsondergang kun je haar in het zuid-westen boven de horizon zien. (Als de wolken het natuurlijk niet verknallen.)

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en woensdag rond 11.35 uur in De Ochtend

Dit artikel werd verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).