Wetenschappelijk onderzoek naar gebedsgenezing: 'Resultaten waren heel opmerkelijk'

Janneke Vlot

"Ik was al een paar keer aangelopen tegen mensen die zeiden dat ze door gebed waren genezen”, vertelt Kruijthoff in De Ongelooflijke Podcast. "Toen, in 2007, gebeurde de genezing van Janneke Vlot. Zij had post-traumatische dystrofie, en werd genezen in een dienst van Jan Zijlstra. Tijdens de dienst werd er voor haar gebeden, sprong ze op uit haar rolstoel en liep ze stampvoetend de zaal rond. En dat terwijl er duidelijk bewijs was dat ze erg ziek was: ze werd behandeld in het Erasmus Medisch Centrum. Haar verschijnselen waren heel erg duidelijk en waren al jaren in kaart gebracht."

Vlot was patiënt bij Kruijthoff. Hij herinnert zich het contact nog goed: "Ik had weekenddienst. Om zeven uur 's ochtends belde ze me op en vertelde: 'Ik ben genezen! Ik heb de hele nacht gefietst en gerend door de polder'." Op voorhand was Kruijthoff kritisch: "Ik zie als huisarts heel veel mensen bidden, die niet genezen en dan gefrustreerd raken."

Maar bij Vlot was het anders: "In de weken erna vielen me twee dingen op. Ik had spierverlies en krachtverlies verwacht, maar dat was niet nodig. Daarnaast gebruikte ze een hoge dosis morfine. Toen ze daarmee stopte, verwachtte ik ontwenningsverschijnselen. Die waren er ook niet. Ook in het ziekenhuis zijn er daarna verscheidene onderzoeken geweest, waarop duidelijk verschil te zien was."

Er ontstond heel veel discussie over de situatie van Vlot, vertelt Kruijthoff. "De oorsprong van haar aandoening is niet eenvoudig te duiden. Daarom riep men aan de ene kant dat het tussen haar oren zat, en aan de andere kant dat het een wonder was. Dat was reden om het onderzoek te starten."

Wetenschappelijk onderzoek

Maar hoe onderzoek je gebedsgenezing op een wetenschappelijke manier? "Dat was heel lastig," vertelt Kruijthoff. "Als je een onderzoek opzet, heb je een gestandaardiseerd iets nodig. Een tabletje is een voorbeeld daarvan: een patiënt neemt het en je kunt testen en zien of het herhaalbaar is. Een gebed is dat niet: het is diffuus, en wordt met verschillende emoties uitgevoerd."

De methode

Toen Kruijthoff zocht naar verslagen van andere artsen, kwam hij heel weinig documentatie tegen. Als inspiratie keek hij naar Lourdes: een plek die al heel lang bekend staat om de gebedsgenezingen en de academische beoordeling van die genezingen. "Wij wilden dat op diezelfde manier doen. We hebben daarom een comité ingesteld van vijf specialisten. Een chirurg, een neurochirurg, een internist, een hematoloog/oncoloog en een psychiater. Daarmee hadden we de grootste vakgebieden wel te pakken. Mocht er nog iets zijn op het gebied van de ogen, bijvoorbeeld, spraken we af dat we dan bij een oogchirurg zouden langsgaan."

Ook met religieuze vooroordelen werd rekening gehouden, vertelt Kruijthoff. "We hebben in de selectie gekozen voor gelijke mix van religieuze en niet-religieuze experts. Dat deden we om vooroordelen zoveel mogelijk te voorkomen. Dat gebeurde in Lourdes ook. Daar zei men: het moet echt niet uitmaken of het een christelijke of een niet-christelijke arts is die naar de situatie kijkt. Het gaat om een medische beoordeling."

'Medisch opmerkelijk'

Bij de aanvang van het onderzoek waren er 83 aanmeldingen, vertelt Kruijthoff. "Van de 83 zijn er uiteindelijk 27 overgebleven. Dat kwam door verschillende voorwaarden die we stelden. We kozen bijvoorbeeld alleen genezingen vanaf de jaren negentig, omdat het anders te moeilijk was om een betrouwbaar dossier samen te stellen. Maar ook verhalen met rugklachten vielen af, omdat die klachten niet op foto’s te beoordelen zijn."

Uiteindelijk kregen 11 van de gevallen het predikaat ‘medisch opmerkelijk’. Kruijthoff: "In die gevallen was het verloop van de ziekte heel anders dan men zou verwachten. Het ging bij die mensen over aandoeningen zoals MS, Parkinson of chronische ontstekingen. Opvallend was dat het in veel gevallen plotseling genezen was."

Het stempel 'medisch opmerkelijk' is wel anders dan ‘medisch onverklaarbaar’, vertelt Kruijthoff. "Dat was voor ons een lastige afweging. Medisch onverklaarbaar gebruik je als er geen enkele verklaring is voor herstel. Maar met ziektes zoals Parkinson kan de aandoening soms een positiever verloop krijgen. Maar het blijft heel bijzonder dat de genezingen zo plots plaatsvonden."

Toch is Kruijthoff voorzichtig in zijn conclusies. "Je kunt niet bewijzen dat het door het gebed genezen is. Het enige dat we kunnen zeggen, is dat de genezing plots was en dat er een tijdsrelatie met het gebed was."