Dit zijn de meest bedreigende resistente bacteriën volgens de WHO

De WHO-lijst bevat twaalf verschillende soorten bacteriën waarvan het risico bestaat dat ze helemaal resistent worden tegen antibiotica. De lijst is bedoeld om publieke en private sectoren duidelijk te maken tegen welke bacteriën er moet worden opgetreden door te investeren in nieuwe bestrijdingsmiddelen. De bacteriën zijn onderverdeeld in drie grote categorieën: die van een kritieke prioriteit, hoge prioriteit, en middelhoge prioriteit.

De nummer één op de lijst (en dus ook nummer één in de categorie van de kritieke prioriteit) is de zogenaamde Acinetobacter baumannii. Dat is een typische ziekenhuisbacterie die overal in de wereld voorkomt, ook in Nederland. Voor de mens heeft hij ook geen enkele functie. Naast ziekenhuizen gedijt hij heel graag in vochtige omgevingen zoals rioleringen en kan hij in een ziekenhuis lang aanwezig blijven op plaatsen waar moeilijk schoongemaakt kan worden. Als er niet goed gelet wordt op de hygiëne van het personeel en het materiaal, kan de bacterie zich erg gemakkelijk van patiënt tot patiënt verspreiden.

Marc Bonten, arts en microbioloog bij het Universitair Medisch Centrum Utrecht, is echter een beetje verbaasd dat juist deze bacterie op nummer één moet staan. “Ik zou de impact ervan zeker niet onderschatten, maar de kans dat de bacterie infecties veroorzaakt is heel wat minder groot dan bij de nummer twee en drie op de lijst. Ik had deze daarom eerder bij de bacteriën bij een hoge prioriteit geplaatst in plaats van die met een kritieke prioriteit.”

Potentieel gevaarlijke bacterie in onze darmen

De tweede op de lijst, de Pseudomonas aeruginosa, veroorzaakt vaak longinfecties bij patiënten met taaislijmziekte en kan ook (brand)wonden infecteren. En verrassend: de Enterobacteriaceae, de derde bacterie, zit al in onze darmen, maar uiteraard in een onschuldige variant. Hij wordt ook niet meteen resistent tegen alle antibiotica. Daarvoor moet hij eerst een stukje DNA van een andere bacterie opnemen. Dat kan hij goed, maar gelukkig wordt deze bacterie pas moeilijk te bestrijden wanneer hij het DNA opneemt van andere bacteriën die antibiotica-resistent zijn. Als hij dan nog een infectie veroorzaakt in het menselijk lichaam, ziet het er voor de patiënt niet goed uit.

Een verrassende afwezige op de WHO-lijst is de tuberculose-bacterie. Daarvan is de resistentie de afgelopen jaren sterk gestegen en nog altijd maakt hij vele slachtoffers. Volgens de WHO zijn er echter al andere programma’s die de bacterie bestrijden. En gisteren kwam bijvoorbeeld nog het nieuws naar buiten dat anti-bacteriële stoffen uit de grond een mogelijk effectief bestrijdingsmiddel tegen TBC kunnen vormen.

De opkomst van multiresistente bacteriën heeft niet enkel met de verminderde werking van antibiotica te maken, maar ook met het armoedeniveau in verschillende landen. In een globaliserende samenleving moeten Nederlandse ziekenhuizen daarom extra maatregelen tegen nemen om besmetting te vermijden. Klik op de volledige versie van dit artikel om te lezen hoe ze dat doen.

Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 10.50 uur in De Ochtend

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).